Cách sống sót qua các rủi ro trong đầu tư cổ phiếu hiệu quả nhất

Đầu tư cổ phiếu luôn được xem là một kênh sinh lời hấp dẫn, nhưng song song với cơ hội tăng trưởng lại là những rủi ro tiềm ẩn mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng có thể đối mặt. Từ biến động thị trường, thông tin sai lệch, cho đến những yếu tố nội tại của doanh nghiệp, tất cả đều có thể dẫn đến thua lỗ nếu không có chiến lược phòng ngừa hiệu quả. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các dạng rủi ro trong đầu tư cổ phiếu, đi kèm với ví dụ thực tế và cách xử lý để giúp nhà đầu tư giảm thiểu thiệt hại, từ đó xây dựng danh mục an toàn và bền vững hơn.

1. Nên làm gì khi đầu tư cổ phiếu thua lỗ do biến động thị trường?

Biến động thị trường là yếu tố không thể tránh khỏi khi đầu tư cổ phiếu. Những biến động này có thể đến từ tin tức kinh tế vĩ mô, lãi suất, chiến tranh, dịch bệnh hay thay đổi chính sách của chính phủ. Khi giá cổ phiếu giảm mạnh, nhiều nhà đầu tư dễ rơi vào tâm lý hoảng loạn và bán tháo, dẫn đến thua lỗ nặng hơn. Để xử lý hiệu quả, cần áp dụng các chiến lược sau:

• Giữ bình tĩnh và đánh giá nguyên nhân: Trước tiên, hãy phân tích xem nguyên nhân giảm giá là do yếu tố ngắn hạn (tác động tức thời) hay dài hạn (ảnh hưởng tới nền tảng doanh nghiệp). Nếu là ngắn hạn và doanh nghiệp vẫn có nền tảng tốt, việc giữ cổ phiếu hoặc mua thêm có thể là lựa chọn hợp lý.
• Đa dạng hóa danh mục: Tránh để toàn bộ vốn tập trung vào một mã hoặc một ngành. Danh mục phân bổ hợp lý giúp giảm tác động tiêu cực từ biến động của một nhóm cổ phiếu.
• Sử dụng chiến lược trung bình giá (DCA – Dollar-Cost Averaging): Nếu tin tưởng vào triển vọng dài hạn của doanh nghiệp, có thể mua thêm ở mức giá thấp hơn để giảm giá vốn. Tuy nhiên, chiến lược này chỉ áp dụng khi doanh nghiệp vẫn duy trì sức khỏe tài chính tốt.
• Cắt lỗ đúng thời điểm: Nếu phân tích cho thấy triển vọng doanh nghiệp không còn tích cực, hãy đặt mức cắt lỗ rõ ràng (thường 10–15%) để bảo vệ vốn, thay vì cố chờ đợi giá hồi.
• Theo dõi thông tin và tận dụng cơ hội: Nhiều giai đoạn thị trường biến động mạnh lại mở ra cơ hội mua được cổ phiếu tốt với giá rẻ. Quan trọng là phải có kiến thức phân tích và kỷ luật đầu tư.

Tháng 3/2020, đại dịch COVID-19 bùng phát toàn cầu khiến thị trường chứng khoán Mỹ lao dốc mạnh. Chỉ số S&P 500 giảm hơn 34% chỉ trong vòng hơn một tháng. Nhiều nhà đầu tư hoảng loạn bán tháo, nhưng một số nhà đầu tư kiên nhẫn và áp dụng chiến lược mua vào ở vùng giá thấp.Những nhà đầu tư áp dụng chiến lược Buy & Hold và trung bình giá (DCA) vào các cổ phiếu blue-chip như Apple, Microsoft, Amazon… đã thu về lợi nhuận khổng lồ chỉ sau một năm, khi thị trường hồi phục mạnh mẽ và đạt mức cao kỷ lục vào cuối năm 2021.

Bài học rút ra là khi có biến động thị trường không phải lúc nào cũng là dấu chấm hết, đôi khi là cơ hội lớn, cấn giữ kỷ luật không hoảng loạn trước tin tức tiêu cực, và luôn phải có kế hoạch phòng thủ và chiến lược mua hợp lý trong khủng hoảng.

2. Nên làm gì khi đầu tư cổ phiếu thua lỗ do công ty yếu kém?

Đầu tư vào một doanh nghiệp yếu kém thường tiềm ẩn rủi ro rất lớn, bởi vấn đề không chỉ đến từ biến động thị trường mà xuất phát từ chính nội tại công ty. Khi nhận ra doanh nghiệp mình đang nắm cổ phiếu gặp khó khăn nghiêm trọng (quản trị kém, tài chính mất cân đối, thị phần giảm, hoặc vướng bê bối pháp lý), nhà đầu tư cần xử lý kịp thời để tránh thua lỗ sâu hơn.

• Đánh giá lại toàn bộ tình hình doanh nghiệp:
• • Phân tích báo cáo tài chính để xác định khả năng thanh toán, nợ xấu, dòng tiền hoạt động.
  • Kiểm tra tình hình kinh doanh thực tế, xem doanh thu và lợi nhuận có còn duy trì ổn định hay đang suy giảm nghiêm trọng.
  • Xem xét đội ngũ lãnh đạo, nếu ban điều hành thiếu uy tín hoặc liên tục đưa ra quyết định sai lầm thì rủi ro càng cao.
• Quyết định cắt lỗ khi cần thiết:
• • Nếu nhận thấy doanh nghiệp không có khả năng phục hồi, việc cắt lỗ sớm sẽ giúp bảo toàn vốn và cơ hội đầu tư vào mã khác có tiềm năng.
• Tái cơ cấu danh mục:
  • Sau khi bán ra cổ phiếu yếu kém, nên phân bổ lại vốn vào các doanh nghiệp có nền tảng tài chính vững, ngành nghề ổn định, và ưu tiên các công ty đầu ngành.

Bài học quản trị rủi ro cho lần sau: Không “all-in” vào một cổ phiếu, dù là doanh nghiệp từng được đánh giá cao. Luôn theo dõi thông tin và định kỳ đánh giá sức khỏe công ty.

Tập đoàn FLC từng là một trong những doanh nghiệp bất động sản và hàng không được chú ý tại Việt Nam. Tuy nhiên, sau khi Chủ tịch Trịnh Văn Quyết bị bắt vào tháng 3/2022 vì thao túng thị trường chứng khoán, cổ phiếu FLC và các công ty liên quan như ROS, HAI, AMD… giảm sàn liên tục. Tính từ đỉnh, giá FLC mất hơn 80% giá trị.

Những nhà đầu tư theo dõi sát tin tức pháp lý và quản trị công ty đã nhanh chóng cắt lỗ sớm ngay khi xuất hiện thông tin tiêu cực, thay vì chờ giá hồi. Một số người đã chuyển vốn sang các cổ phiếu blue-chip như VNM, FPT, HPG và chỉ sau 6–12 tháng đã bù lại khoản thua lỗ nhờ sự ổn định và cổ tức đều đặn.

Bài học rút ra: Khi công ty gặp vấn đề nghiêm trọng về pháp lý hoặc quản trị, cần hành động nhanh chóng, danh mục đầu tư cần phân tán rủi ro, không phụ thuộc vào một mã duy nhất, thông tin nội tại doanh nghiệp có sức ảnh hưởng lớn hơn cả biến động thị trường chung.

Các bạn có thể tham khảo lại những đặc tính của công ty cổ phần là gì ngay tại đây nhé.

3. Đầu tư cổ phiếu theo tin đồn không uy tín khiến thua lỗ thì phải làm gì?

Đầu tư dựa trên tin đồn – đặc biệt là những tin không được kiểm chứng – là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến nhà đầu tư thua lỗ nặng. Tin đồn có thể khiến giá cổ phiếu tăng hoặc giảm mạnh trong thời gian ngắn, tạo ra tâm lý FOMO (Fear of Missing Out) hoặc hoảng loạn bán tháo. Khi phát hiện mình đã bị cuốn vào một “sóng” tin đồn không uy tín, nhà đầu tư cần xử lý nhanh và dứt khoát để giảm thiểu thiệt hại.

• Dừng ngay các giao dịch cảm tính: Nếu phát hiện thông tin ban đầu không có cơ sở, hãy lập tức dừng việc mua thêm hoặc trung bình giá xuống. Việc “gỡ gạc” dựa trên tin đồn có thể khiến thua lỗ phình to.
• Xác minh nguồn tin:
  • Kiểm tra thông tin từ các kênh chính thống như website công ty, báo cáo tài chính, công bố từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước hoặc Sở Giao dịch Chứng khoán.
  • Tránh dựa vào group mạng xã hội, diễn đàn “phím hàng” không có cơ sở pháp lý.
• Đặt nguyên tắc cắt lỗ: Nếu cổ phiếu giảm đến một mức nhất định (ví dụ 7–10%), hãy cắt lỗ để bảo toàn phần vốn còn lại thay vì kỳ vọng giá sẽ quay lại nhờ tin đồn khác.
• Rút kinh nghiệm cho lần sau:
  • Chỉ đầu tư dựa trên phân tích cơ bản hoặc phân tích kỹ thuật có cơ sở.
  • Hạn chế giao dịch các mã cổ phiếu vốn hóa nhỏ (penny) dễ bị làm giá.
  • Không mua theo “sóng” tin đồn nếu chưa có xác nhận chính thức.

Năm 2016–2017, cổ phiếu ROS của Công ty Cổ phần Xây dựng FLC Faros từng gây “sốt” trên thị trường chứng khoán Việt Nam khi giá tăng phi mã từ vài nghìn đồng lên hơn 170.000 đồng/cp. Trên mạng xã hội, nhiều tin đồn lan truyền về các dự án “khủng” và lợi nhuận bùng nổ của ROS, tạo ra làn sóng mua ồ ạt.

Kết quả là sau khi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước vào cuộc và thị trường phát hiện báo cáo tài chính thiếu minh bạch, giá ROS lao dốc không phanh, mất hơn 90% giá trị chỉ trong vài năm. Nhiều nhà đầu tư mua ở vùng đỉnh vì tin đồn “ROS sẽ thành blue-chip mới” đã mất gần như toàn bộ vốn.

Một số nhà đầu tư đã xử lý thành công khi tỉnh táo đã thoát hàng ngay khi tin đồn chưa được kiểm chứng và khi giá bắt đầu biến động bất thường, đồng thời chuyển vốn sang các mã cổ phiếu có nền tảng kinh doanh thật sự, giúp bảo toàn lợi nhuận và tránh cú sụp giá lịch sử.

Bài học rút ra là không đầu tư chỉ dựa vào tin đồn. Luôn tìm kiếm thông tin từ nguồn chính thống. Tin đồn có thể tạo sóng nhưng cũng dễ “dìm” giá xuống đáy trong chớp mắt.

Hãy đọc thêm về cổ phần là gì? những quyền hạn và nghĩa vụ khi sở hữu cổ phần bao gồm gì? tại sao cổ phần lại quan trọng trong việc điều hành doanh nghiệp đến thế?

4. Vay ký quỹ đầu tư cổ phiếu nhưng thua lỗ thì cần làm gì?

Khi bạn vay ký quỹ để đầu tư cổ phiếu (margin trading) mà gặp phải thua lỗ, việc ứng xử kịp thời và đúng hướng có thể giúp giảm thiểu tổn thất. Dưới đây là hướng dẫn xử lý cụ thể và một ví dụ thực tế đã được ghi nhận rộng rãi. Cách xử lý khi vay ký quỹ thua lỗ mà các bạn có thể làm như sau:

• Khi tỷ lệ ký quỹ giảm dưới mức yêu cầu, công ty chứng khoán sẽ phát lệnh gọi ký quỹ (margin call). Bạn có thể:
  • Nộp thêm tiền hoặc tài sản thế chấp vào tài khoản để phục hồi tỷ lệ ký quỹ.
  • Bán bớt chứng khoán hiện có để phù hợp với tỷ lệ yêu cầu và tránh bị tự động thanh lý vị thế.
• Quản trị rủi ro tài chính: Nếu thị trường suy thoái mạnh, bạn nên xét đến việc dùng lệnh dừng lỗ (stop-loss), tái cơ cấu lại danh mục hoặc giảm đòn bẩy. Việc này giúp hạn chế tổn thất thêm trong thời kỳ biến động.
• Kiện hoặc yêu cầu bồi thường nếu có yếu tố sai trái từ công ty chứng khoán. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, giao dịch ký quỹ dẫn đến thất thoát có thể là do công ty chứng khoán không thông báo đầy đủ rủi ro hoặc thực hiện margin call sai quy định. Bạn có thể:
  • Khởi kiện hoặc hòa giải thông qua FINRA nếu ở Mỹ.
  • Yêu cầu bồi thường nếu chứng minh được hành vi lừa dối, bất hợp lý từ phía nhà môi giới.
• Rút kinh nghiệm và lập kế hoạch đầu tư lại từ từ
  • Hãy lưu giữ nhật ký giao dịch, rút ra bài học từ sai lầm và chỉ đặt một phần vốn nhỏ cho các vị thế ký quỹ trong tương lai.

Một trường hợp nổi bật là Archegos Capital Management, gia đình đầu tư do Bill Hwang lãnh đạo. Năm 2021, Archegos đã bị buộc phải thanh lý hàng tỷ USD chứng khoán khi không đáp ứng được margin call từ nhiều ngân hàng đầu tư lớn như Credit Suisse và Morgan Stanley. Kết quả là, việc thanh lý gây ra sụt giá mạnh nhiều cổ phiếu mà họ nắm giữ, đảo ngược giá trị tài sản trong vài ngày. Những ngân hàng này phải chịu thiệt hại hàng tỷ USD trước khi nhanh chóng chốt vị thế để giảm lỗ.

Bài học rút ra là việc vay ký quỹ ở mức cao mà không đảm bảo vị thế an toàn có thể dẫn đến thua lỗ khổng lồ. Các bên đổi margin phải có khả năng tài chính để đối phó nhanh chóng khi thị trường đóng cửa. Quản trị rủi ro và đa dạng hóa danh mục là yếu tố sống còn khi sử dụng đòn bẩy tài chính.

5. Đầu tư cổ phiếu theo cảm xúc dẫn đến thua lỗ thì nên làm gì?

Đầu tư theo cảm xúc là một trong những sai lầm phổ biến nhất của nhà đầu tư, đặc biệt với những người mới tham gia thị trường. Khi để cảm xúc chi phối — như sợ hãi, tham lam, hoặc hưng phấn quá mức — quyết định đầu tư thường thiếu lý trí và dẫn đến thua lỗ. Cách xử lý khi thua lỗ do cảm xúc như sau:

• Dừng giao dịch ngay lập tức: Khi nhận ra mình đang bị cảm xúc chi phối, điều quan trọng nhất là tạm dừng các hoạt động mua bán. Điều này giúp tránh việc tiếp tục thua lỗ do “gỡ gạc” hoặc “đu theo sóng”.
• Đánh giá lại chiến lược đầu tư: Xem xét lại toàn bộ danh mục, nhận diện những khoản lỗ đến từ cảm xúc (mua theo tin đồn, bán tháo do hoảng loạn, hoặc mua đuổi giá cao). Từ đó, đưa ra kế hoạch tái cơ cấu lại danh mục dựa trên dữ liệu tài chính và phân tích cơ bản.
• Áp dụng nguyên tắc kỷ luật
  • Thiết lập mức cắt lỗ (stop-loss) cho từng cổ phiếu.
  • Xác định mục tiêu lợi nhuận rõ ràng trước khi đầu tư.
  • Chỉ sử dụng một phần vốn để tham gia, tránh “all-in” theo cảm xúc.
• Ứng dụng công nghệ để giảm tác động cảm xúc: Sử dụng robot giao dịch (trading bot) hoặc các ứng dụng cảnh báo giá để tự động hóa một phần quyết định đầu tư, hạn chế sự can thiệp cảm xúc cá nhân.

Một ví dụ nổi tiếng là GameStop (GME) năm 2021. Khi phong trào “short squeeze” nổ ra do cộng đồng Reddit WallStreetBets kêu gọi mua vào, hàng triệu nhà đầu tư cá nhân đã lao vào mua cổ phiếu GME chỉ vì tâm lý “FOMO” (fear of missing out – sợ bỏ lỡ). Giá cổ phiếu tăng vọt từ 20 USD lên hơn 480 USD chỉ trong vài tuần.

Tuy nhiên, khi thị trường hạ nhiệt, nhiều nhà đầu tư không kịp chốt lời hoặc mua ở vùng giá quá cao đã thua lỗ nặng nề khi cổ phiếu nhanh chóng rơi xuống dưới 50 USD. Những người giữ vững kỷ luật, chốt lời đúng thời điểm hoặc không tham gia theo cảm xúc đã tránh được tổn thất lớn.

Bài học rút ra: Đầu tư theo cảm xúc có thể tạo ra lợi nhuận ngắn hạn nhưng thường dẫn đến thua lỗ lớn. Cần phân tích giá trị nội tại của doanh nghiệp thay vì chạy theo tâm lý đám đông. Kỷ luật và chiến lược dài hạn mới là chìa khóa để thành công bền vững trên thị trường chứng khoán.

Các bạn hãy nhắc lại kiến thức về cổ phiếu là gì ngay tại đây nhé, bài viết sẽ chia sẽ cho các bạn các cách kiếm tiền phổ biến từ cổ phiếu, sự khác nhau giữa cổ phần và cổ phiếu.

6. Đầu tư cổ phiếu thua lỗ do công ty dính đến pháp lý thì nên làm gì?

Trong đầu tư chứng khoán, rủi ro pháp lý là một trong những yếu tố khó lường nhất. Khi công ty niêm yết vướng vào kiện tụng, điều tra, hoặc bị xử phạt bởi cơ quan quản lý, giá cổ phiếu gần như ngay lập tức giảm mạnh. Nhà đầu tư nếu không có kế hoạch ứng phó sẽ dễ rơi vào tình trạng “kẹt hàng” hoặc thua lỗ nặng, cách xử lý khi gặp tình huống này như sau:

• Theo dõi sát thông tin pháp lý chính thức: Chỉ nên dựa trên các thông tin từ cơ quan quản lý (UBCKNN, Bộ Tài chính, toà án, cơ quan báo chí uy tín), tránh tin đồn không xác thực. Việc này giúp đánh giá được mức độ nghiêm trọng của vấn đề.
• Đánh giá tác động thực tế đến doanh nghiệp: Không phải mọi rắc rối pháp lý đều đẩy công ty đến phá sản. Một số chỉ dừng ở mức phạt hành chính. Nhà đầu tư cần phân tích liệu sự cố có ảnh hưởng lâu dài đến hoạt động kinh doanh hay chỉ là sự kiện ngắn hạn.
• Ra quyết định kịp thời
  • Nếu công ty vi phạm nghiêm trọng (gian lận tài chính, dính án hình sự, khả năng bị hủy niêm yết cao), nên cắt lỗ sớm để bảo toàn vốn.
  • Nếu sự việc mang tính tạm thời và công ty vẫn có nền tảng tài chính tốt, có thể giữ lại hoặc thậm chí tận dụng giá rẻ để mua thêm, nhưng phải dựa trên dữ liệu phân tích chứ không phải cảm tính.
• Đa dạng hóa danh mục: Bài học quan trọng là không nên dồn vốn vào một công ty duy nhất. Khi có rủi ro pháp lý, danh mục đa dạng sẽ giúp giảm tổn thất.

Năm 2015, tập đoàn ô tô Volkswagen (VW) bị phát hiện đã gian lận khí thải trên hàng triệu xe sử dụng động cơ diesel. Vụ bê bối này khiến công ty phải đối mặt với hàng loạt vụ kiện, án phạt hàng chục tỷ USD và giá cổ phiếu VW sụt giảm hơn 40% chỉ trong vài ngày.

Nhiều nhà đầu tư hoảng loạn bán tháo và chịu lỗ nặng. Tuy nhiên, những nhà đầu tư giữ vững kỷ luật, phân tích rằng Volkswagen vẫn là một tập đoàn toàn cầu có thương hiệu mạnh, hệ sinh thái lớn và khả năng phục hồi, đã giữ lại cổ phiếu hoặc mua thêm ở vùng giá thấp. Thực tế, sau vài năm, VW dần khắc phục khủng hoảng, cổ phiếu phục hồi và mang lại lợi nhuận lớn cho nhóm nhà đầu tư kiên nhẫn.

Bài học rút ra là các nhà đầu tư cần phân tích mức độ rủi ro pháp lý: sự cố mang tính hủy diệt hay chỉ là khủng hoảng tạm thời. Không để cảm xúc chi phối khi thị trường biến động. Đầu tư dài hạn và đa dạng hóa danh mục giúp giảm rủi ro từ những cú sốc pháp lý.

7. Cổ phiếu thanh khoản thấp không thể bán thì phải làm gì?

Trong quá trình đầu tư, một trong những rủi ro mà nhiều nhà đầu tư gặp phải là mắc kẹt với cổ phiếu thanh khoản thấp – tức là cổ phiếu có rất ít người mua, khối lượng giao dịch mỗi ngày thấp, dẫn đến việc khó bán ra khi cần thoát hàng. Nếu không xử lý khéo, nhà đầu tư có thể chịu lỗ nặng hoặc mất hoàn toàn cơ hội xoay vòng vốn. Cách xử lý khi gặp cổ phiếu thanh khoản thấp bao gồm

• Phân tích lại lý do nắm giữ
  Nếu doanh nghiệp vẫn có nền tảng tốt, cổ phiếu có thể chỉ đang mất thanh khoản tạm thời do tâm lý thị trường. Trong trường hợp này, nhà đầu tư nên kiên nhẫn giữ lại thay vì bán tháo.
• Chia nhỏ lệnh bán
  Thay vì bán một lần số lượng lớn, hãy chia nhỏ ra nhiều phiên để dễ khớp lệnh hơn. Đây là cách nhiều nhà đầu tư tổ chức áp dụng để thoát dần khỏi cổ phiếu kém thanh khoản.
• Tận dụng thông tin và thời điểm
  Khi công ty có thông tin tích cực (báo cáo lợi nhuận, ký hợp đồng lớn, tin mở rộng thị trường), nhu cầu mua tăng lên, đây là thời điểm hợp lý để bán ra.
• Đa dạng hóa danh mục để phòng ngừa rủi ro
  Tránh tình trạng dồn vốn quá nhiều vào những mã cổ phiếu ít người quan tâm. Danh mục đầu tư nên cân bằng giữa cổ phiếu blue-chip, mid-cap và một phần nhỏ cổ phiếu tiềm năng nhưng thanh khoản thấp.

Tập đoàn FLC từng là một trong những mã được nhiều nhà đầu tư quan tâm. Tuy nhiên, sau khi xảy ra sự kiện Chủ tịch Trịnh Văn Quyết bị bắt (2022), cổ phiếu FLC cùng các mã liên quan trong hệ sinh thái như ROS, HAI, AMD… gần như rơi vào tình trạng mất thanh khoản, hàng trăm triệu cổ phiếu chất bán nhưng không có người mua.

Rất nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ bị kẹt vốn, không thể thoát hàng. Trong khi đó, những nhà đầu tư có chiến lược chấp nhận cắt lỗ sớm khi cổ phiếu còn khớp lệnh, hoặc những người biết đa dạng hóa danh mục, không “all in” vào nhóm cổ phiếu đầu cơ, đã giảm thiểu được rủi ro đáng kể.

Bài học rút ra là các bạn không nên đầu tư quá nhiều vào những cổ phiếu đầu cơ, phụ thuộc vào “sóng tin tức”. Khi thấy dấu hiệu bất thường về thanh khoản hoặc thông tin doanh nghiệp, cần ra quyết định nhanh chóng thay vì chần chừ. Quản trị danh mục đầu tư đa dạng sẽ giúp nhà đầu tư không bị “kẹt vốn” vào một mã duy nhất.

8. Đầu tư không hiệu quả do thiếu thông tin tài chính của công ty thì phải làm sao?

Khi đầu tư cổ phiếu, thiếu thông tin tài chính minh bạch từ phía doanh nghiệp là một trong những nguyên nhân chính khiến nhà đầu tư dễ rơi vào tình trạng thua lỗ. Thông tin tài chính bao gồm báo cáo lợi nhuận, doanh thu, nợ vay, dòng tiền, kế hoạch kinh doanh… Nếu không có dữ liệu rõ ràng, nhà đầu tư gần như đang “đặt cược mù” và rủi ro sẽ cực kỳ lớn. Cách xử lý tối ưu mà các nhà đầu tư cần thực hiện khi gặp tình huống này bao gồm:

• Ưu tiên doanh nghiệp minh bạch thông tin: Chỉ nên đầu tư vào những công ty niêm yết trên sàn HOSE, HNX hoặc UPCoM, nơi có nghĩa vụ công bố báo cáo tài chính hàng quý, báo cáo kiểm toán và thông tin công khai.
• Khai thác nguồn thông tin từ cơ quan quản lý: Nhà đầu tư có thể theo dõi dữ liệu từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC), Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam (HOSE, HNX) hoặc các công ty chứng khoán uy tín để đối chiếu số liệu.
• Tránh xa doanh nghiệp thiếu minh bạch: Nếu công ty thường xuyên chậm công bố báo cáo tài chính, hoặc báo cáo bị kiểm toán từ chối đưa ý kiến, đó là dấu hiệu cần rời bỏ sớm.
• Sử dụng công cụ phân tích độc lập: Áp dụng các nền tảng như Bloomberg, Reuters, Cafef, Vietstock để phân tích tình hình tài chính và dự báo, thay vì chỉ tin vào thông tin mập mờ từ doanh nghiệp.

Một trong những ví dụ nổi tiếng nhất trên thế giới là Enron – tập đoàn năng lượng Mỹ. Enron từng được ca ngợi là “công ty sáng tạo nhất nước Mỹ” và thu hút hàng nghìn nhà đầu tư toàn cầu. Tuy nhiên, công ty này đã che giấu nợ khổng lồ và thổi phồng lợi nhuận trong nhiều năm, khiến nhà đầu tư không thể nắm được bức tranh tài chính thực sự.

Khi vụ bê bối bị phanh phui năm 2001, Enron tuyên bố phá sản, kéo theo hàng tỷ USD tài sản của nhà đầu tư “bốc hơi”. Đây là một cú sốc lớn và trở thành bài học kinh điển về việc không đầu tư vào doanh nghiệp thiếu minh bạch tài chính.

Bài học rút ra cho nhà đầu tư là luôn luôn ưu tiên công ty có báo cáo tài chính kiểm toán minh bạch. Tránh xa những doanh nghiệp “đình đám” nhưng thông tin mập mờ. Kiểm tra chéo thông tin tài chính từ nhiều nguồn để đưa ra quyết định chính xác hơn.

9. Cổ tức giảm khiến thua lỗ trong đầu tư cổ phiếu thì xử lý như thế nào?

Khi đầu tư cổ phiếu, cổ tức là nguồn thu nhập quan trọng đối với nhiều nhà đầu tư dài hạn. Tuy nhiên, trong thực tế, không ít doanh nghiệp vì khó khăn kinh doanh hoặc thay đổi chiến lược đã giảm hoặc cắt giảm cổ tức. Điều này khiến nhà đầu tư không chỉ thất vọng mà còn có nguy cơ thua lỗ nếu giá cổ phiếu giảm theo. Các bạn có thể xử lý bằng những cách như sau:

• Phân tích nguyên nhân giảm cổ tức
  • Nếu doanh nghiệp giảm cổ tức do tái đầu tư mở rộng sản xuất, M&A hoặc nghiên cứu công nghệ mới, thì đây chưa chắc đã là tín hiệu xấu. Ngược lại, nó có thể mang lại giá trị tăng trưởng dài hạn.
  • Nếu cổ tức giảm do doanh nghiệp làm ăn sa sút, nợ nần chồng chất hoặc mất thị phần, thì đó là tín hiệu cảnh báo cần xem xét thoái vốn.
• Đa dạng hóa danh mục đầu tư
  Không nên dồn toàn bộ vốn vào những công ty chỉ vì tỷ lệ cổ tức cao. Cần phân bổ vào nhiều nhóm ngành và kết hợp giữa cổ phiếu tăng trưởng và cổ phiếu trả cổ tức.
• Theo dõi chính sách chi trả cổ tức trong lịch sử
  Một công ty có truyền thống trả cổ tức ổn định thường đáng tin cậy hơn so với những công ty có chính sách cổ tức thất thường.
• Xem xét tái cơ cấu danh mục
  Nếu doanh nghiệp không còn tiềm năng tăng trưởng, cần mạnh dạn bán ra và chuyển sang các cổ phiếu có nền tảng tốt hơn.

Trong năm 2020, khi đại dịch Covid-19 bùng phát, HSBC – ngân hàng lớn nhất châu Âu đã bất ngờ thông báo dừng chia cổ tức theo khuyến nghị của Ngân hàng Trung ương Anh để bảo toàn thanh khoản. Điều này khiến hàng triệu cổ đông trên toàn cầu thất vọng, đặc biệt là nhà đầu tư ở Hồng Kông vốn phụ thuộc nhiều vào dòng cổ tức từ HSBC. Giá cổ phiếu ngân hàng này cũng giảm mạnh.

Tuy nhiên, những nhà đầu tư bình tĩnh giữ cổ phiếu và tin tưởng vào sức mạnh dài hạn của HSBC đã hưởng lợi sau đó. Khi tình hình ổn định trở lại, ngân hàng này đã khôi phục chính sách cổ tức, đồng thời giá cổ phiếu dần phục hồi.

Bài học rút ra là việc cổ tức giảm không phải lúc nào cũng là thảm họa. Nhà đầu tư cần phân tích nguyên nhân, phân biệt giữa “tái đầu tư để tăng trưởng” và “khó khăn tài chính”. Trong trường hợp doanh nghiệp có nền tảng vững, kiên nhẫn nắm giữ có thể mang lại lợi ích lâu dài. Nhưng nếu lý do giảm cổ tức xuất phát từ yếu kém nội tại, việc bán sớm để bảo toàn vốn là cần thiết.

10. Lời kết

Qua bài viết này, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về những rủi ro trong đầu tư cổ phiếu phổ biến nhất hiện nay. Có thể thấy, đầu tư cổ phiếu là một con đường tiềm năng giúp gia tăng tài sản, nhưng đồng thời cũng đòi hỏi sự hiểu biết, chiến lược đúng đắn và bản lĩnh vững vàng trước biến động thị trường.

Nếu bạn đang quan tâm đến việc quản lý đầu tư, xây dựng chiến lược quản trị hoặc tổ chức nhân sự trong doanh nghiệp, thì các bạn hãy liên hệ ngay với 1Office để được