Phân tích thị trường là gì? Ví dụ & Quy trình phân tích

Phân tích thị trường là “chìa khóa” để doanh nghiệp đưa ra các chiến lược kinh doanh hiệu quả, giúp nhà quản trị hiểu rõ nhu cầu của khách hàng, xu hướng thị trường và năng lực của đối thủ cạnh tranh. Hãy cùng 1Office tìm hiểu khái niệm, ví dụ và các bước phân tích thị trường đúng chuẩn qua bài viết này nhé.

1. Phân tích thị trường là gì?

Phân tích thị trường là quá trình thu thập và đánh giá thông tin về thị trường mục tiêu, quá trình này bao gồm việc phân tích hành vi của người tiêu dùng, môi trường kinh doanh, đối thủ cạnh tranh, cơ hội phát triển…

Mục đích của việc phân tích thị trường là xác định được những cơ hội, thách thức, chiến lược kinh doanh hiệu quả, đồng thời tối ưu hóa hoạt động, giảm thiểu rủi ro và đạt được mục tiêu đề ra. Ngoài ra, nó giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định sáng suốt, cạnh tranh hiệu quả và thành công trong môi trường kinh doanh đầy biến động.

Phân tích thị trường là một hoạt động quan trọng đối với bất kỳ doanh nghiệp nào muốn thành công. Doanh nghiệp nên thực hiện phân tích thị trường thường xuyên để cập nhật thông tin về thị trường và đưa ra các điều chỉnh phù hợp cho chiến lược kinh doanh của mình.

2. Tại sao doanh nghiệp cần phân tích thị trường mục tiêu?

Phân tích thị trường giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về nhóm khách hàng mục tiêu của mình. Bao gồm việc nắm bắt đặc điểm, nhu cầu, sở thích, thói quen mua hàng của khách hàng để có thể phục vụ họ tốt hơn. Ngoài ra, nó còn giúp doanh nghiệp phát hiện ra các cơ hội mới và tiềm năng trong thị trường, chẳng hạn như việc nhận biết xu hướng mới, phân loại thị trường hoặc thậm chí là phát triển sản phẩm hoặc dịch vụ mới dựa trên nhu cầu của khách hàng.

Phân tích thị trường giúp doanh nghiệp đánh giá các đối thủ cạnh tranh của mình. Bằng cách nắm bắt thông tin về sản phẩm, dịch vụ, chiến lược tiếp thị và điểm mạnh/yếu của đối thủ, doanh nghiệp có thể phát triển chiến lược cạnh tranh hiệu quả hơn.

Doanh nghiệp có thể xác định và phát triển những chiến lược tiếp thị phù hợp nhờ việc nghiên cứu thị trường, nó bao gồm việc định vị thương hiệu, kênh phân phối, giá cả và các chiến lược quảng cáo phù hợp. Bên cạnh đó, việc phân tích thị trường sẽ cung cấp thông tin cần thiết để dự báo xu hướng thị trường trong tương lai và lập kế hoạch cho sự phát triển của doanh nghiệp.

3. Phân tích thị trường bao gồm những gì?

Phân tích thị trường bao gồm một loạt các hoạt động để hiểu rõ về thị trường mục tiêu của một doanh nghiệp. Dưới đây là một số phần chính của phân tích thị trường:

1. Phân tích khách hàng: Hiểu rõ nhu cầu, mong muốn, hành vi mua sắm và nhân khẩu học (độ tuổi, giới tính, thu nhập, v.v.) của khách hàng để xác định thị trường mục tiêu phù hợp. Nghiên cứu tâm lý khách hàng để hiểu rõ động lực mua sắm và phản ứng của họ với các yếu tố marketing.
2. Phân tích đối thủ cạnh tranh: Xác định các đối thủ cạnh tranh trực tiếp và gián tiếp trong thị trường, đồng thời đánh giá năng lực tài chính, sản phẩm/dịch vụ, chiến lược kinh doanh, điểm mạnh, điểm yếu của đối thủ để xác định lợi thế cạnh tranh của mình.
3. Phân tích môi trường kinh doanh: Phân tích các yếu tố kinh tế, xã hội, văn hóa, chính trị, luật pháp ảnh hưởng đến thị trường, xác định các xu hướng thị trường mới để phát triển sản phẩm/dịch vụ phù hợp và đánh giá mức độ cạnh tranh trong thị trường để đưa ra chiến lược phù hợp.
4. Phân tích mô hình SWOT: Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của doanh nghiệp dựa trên thông tin thu thập được, từ đó giúp doanh nghiệp xác định vị thế cạnh tranh của mình và đưa ra chiến lược phù hợp.
5. Phân tích nhu cầu thị trường: Xác định nhu cầu của khách hàng mục tiêu và mức độ đáp ứng của các sản phẩm/dịch vụ hiện có trên thị trường. Từ đó phân tích xu hướng nhu cầu thị trường để dự đoán nhu cầu trong tương lai và tìm kiếm các cơ hội thị trường mới để phát triển sản phẩm/dịch vụ mới.

>> Xem thêm: Mô hình PESTEL là gì? Ứng dụng? Ví dụ minh họa trong doanh nghiệp

4. Các phương pháp phân tích thị trường phổ biến hiện nay

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, việc phân tích thị trường không thể thực hiện theo cảm tính. Doanh nghiệp cần dựa vào các phương pháp nghiên cứu khoa học và có hệ thống để hiểu chính xác nhu cầu khách hàng, quy mô thị trường, cũng như xu hướng tiêu dùng.

Hiện nay, có 4 nhóm phương pháp phân tích thị trường phổ biến mà doanh nghiệp thường áp dụng:

4.1. Phân tích định tính

Phương pháp này giúp doanh nghiệp tìm hiểu động cơ, cảm xúc, hành vi và kỳ vọng của khách hàng. Thông qua các hình thức như:

• Phỏng vấn sâu (In-depth interview): Tập trung vào từng cá nhân hoặc nhóm nhỏ để khám phá lý do đằng sau hành vi mua hàng.

• Nhóm thảo luận (Focus group): Tạo môi trường trao đổi để người tiêu dùng chia sẻ quan điểm, giúp doanh nghiệp phát hiện insight tiềm ẩn.

• Quan sát hành vi (Observation): Theo dõi khách hàng tại điểm bán, trên website, hoặc mạng xã hội để hiểu cách họ tương tác với sản phẩm.

Đây là phương pháp lý tưởng khi doanh nghiệp muốn hiểu sâu “vì sao khách hàng hành động như vậy”, đặc biệt trong giai đoạn nghiên cứu sản phẩm mới.

4.2. Phân tích định lượng

Khác với định tính, phương pháp định lượng dựa trên dữ liệu thống kê và mô hình đo lường cụ thể.
Doanh nghiệp thường thu thập dữ liệu thông qua khảo sát online, bảng hỏi, hoặc hệ thống CRM.
Một số chỉ số phổ biến bao gồm:

• Tỷ lệ khách hàng mục tiêu tiềm năng (Potential Market Share)

• Mức độ nhận biết thương hiệu (Brand Awareness)

• Chỉ số hài lòng khách hàng (CSAT, NPS)

Phân tích định lượng giúp đo lường mức độ tác động của từng yếu tố và xác nhận giả thuyết từ nghiên cứu định tính.

4.3. Phân tích thứ cấp

Dựa trên dữ liệu sẵn có từ các báo cáo ngành, cơ quan thống kê, tổ chức nghiên cứu thị trường (như Nielsen, Statista, Euromonitor…) hoặc dữ liệu nội bộ doanh nghiệp.
Ưu điểm là tiết kiệm thời gian, chi phí, đặc biệt hữu ích khi đánh giá quy mô và xu hướng vĩ mô của thị trường.

4.4. Phân tích dự báo

Sử dụng mô hình thống kê, AI hoặc machine learning để dự đoán xu hướng tiêu dùng và biến động thị trường trong tương lai.
Phù hợp với các doanh nghiệp trong ngành có tính cạnh tranh cao như bán lẻ, thương mại điện tử hoặc tài chính.

5. Quy trình phân tích thị trường đúng chuẩn

Bước 1: Xác định mục tiêu phân tích

Doanh nghiệp cần xác định rõ ràng lý do thực hiện phân tích thị trường, từ đó định hướng các bước tiếp theo một cách hiệu quả. Dưới đây là các yếu tố cần xem xét khi xác định mục tiêu phân tích:

• Mục đích phân tích: hiểu rõ thị trường, đánh giá đối thủ cạnh tranh, xác định cơ hội thị trường, đánh giá hiệu quả hoạt động
• Phạm vi phân tích: toàn bộ thị trường hay phân khúc thị trường, sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp
• Nguồn lực doanh nghiệp: bao gồm ngân sách, thời gian triển khai và nhân lực thực hiện
• Phương pháp phân tích: khảo sát, phỏng vấn, thu thập dữ liệu thứ cấp.

Xác định mục tiêu phân tích là bước quan trọng để đảm bảo việc phân tích thị trường được thực hiện hiệu quả và mang lại kết quả hữu ích cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần dành thời gian để xác định rõ mục đích, phạm vi, nguồn lực sẵn có và phương pháp phân tích phù hợp trước khi tiến hành các bước tiếp theo.

Bước 2: Hiểu khách hàng mục tiêu

Trong quy trình phân tích thị trường, doanh nghiệp phải xác định rõ ràng đối tượng khách hàng mà mình muốn hướng đến và đáp ứng nhu cầu của họ một cách hiệu quả. Dưới đây là một số ví dụ về câu hỏi để hiểu khách hàng mục tiêu:

• Họ là ai: giới tính, tuổi tác, thu nhập?
• Họ gặp phải những vấn đề gì?
• Họ mong muốn giải quyết vấn đề như thế nào?
• Họ sử dụng những kênh nào để tìm kiếm thông tin?
• Họ có những thói quen mua sắm nào?
• Họ phản ứng như thế nào với các yếu tố marketing?

Hiểu khách hàng mục tiêu là bước quan trọng giúp doanh nghiệp phát triển sản phẩm/dịch vụ phù hợp, xây dựng chiến lược marketing hiệu quả và nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường. Doanh nghiệp cần sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau để thu thập thông tin toàn diện về khách hàng mục tiêu và đưa ra chiến lược phù hợp.

Bước 3: Chi phí và ngân sách thực hiện

Doanh nghiệp cần theo dõi và kiểm soát ngân sách trong quá trình thực hiện phân tích thị trường để đảm bảo hiệu quả và phù hợp với khả năng tài chính của mình. Mục tiêu phân tích càng phức tạp, chi phí thực hiện càng cao.

Hãy xác định mức tài chính cần thiết cho từng hoạt động quảng cáo truyền thông, marketing thực tế, chạy dự án sau khi có mục tiêu cụ thể. Kế hoạch này có thể được thực hiện dài hạn hoặc ngắn hạn tùy theo lĩnh vực, khía cạnh mà doanh nghiệp đã phân tích và tình hình chung của thị trường.

Chi phí cho việc phân tích thị trường có thể thay đổi tùy theo từng trường hợp cụ thể. Doanh nghiệp nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia để có được dự toán chi phí chính xác.

Bước 4: Thu thập dữ liệu

Thu thập dữ liệu là bước quan trọng trong quy trình phân tích thị trường, giúp doanh nghiệp thu thập thông tin cần thiết để hiểu rõ thị trường, khách hàng mục tiêu và đối thủ cạnh tranh. Một số phương pháp thu thập dữ liệu phổ biến hiện nay gồm:

• Nghiên cứu thứ cấp: Thu thập dữ liệu từ các nguồn sẵn có như báo cáo ngành, báo cáo thống kê, website của các tổ chức uy tín, bài báo, sách,…
• Nghiên cứu sơ cấp: Thu thập dữ liệu trực tiếp từ khách hàng mục tiêu và đối thủ cạnh tranh thông qua khảo sát, phỏng vấn, nhóm tập trung, quan sát,…
• Phân tích dữ liệu website và mạng xã hội: Thu thập dữ liệu về hành vi của khách hàng trên website và mạng xã hội. Phân tích dữ liệu để hiểu rõ nhu cầu, mong muốn và hành vi của khách hàng.
• Phân tích dữ liệu bán hàng: Phân tích dữ liệu bán hàng để hiểu rõ xu hướng thị trường, hiệu quả của các sản phẩm/dịch vụ và nhu cầu của khách hàng.

Doanh nghiệp cần lựa chọn phương pháp thu thập dữ liệu phù hợp, thiết kế công cụ thu thập dữ liệu, thực hiện thu thập dữ liệu một cách cẩn thận và chính xác, kiểm tra và xác minh dữ liệu thu thập được và lưu trữ dữ liệu một cách an toàn.

Bước 5: Phân tích và đánh giá thị trường

Đây là bước cuối cùng trong quy trình phân tích thị trường, giúp doanh nghiệp tổng hợp và đánh giá thông tin thu thập được. Dựa trên kết quả phân tích và đánh giá thị trường, đưa ra các khuyến nghị cho chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. Ví dụ như phát triển sản phẩm mới, cải thiện chiến lược marketing, thay đổi chiến lược giá cả, v.v.

6. Những sai lầm thường gặp khi phân tích thị trường

Dù tầm quan trọng đã được nhấn mạnh, nhiều doanh nghiệp vẫn rơi vào bẫy sai lầm khi thực hiện phân tích thị trường — khiến kết quả bị sai lệch, chiến lược kinh doanh thất bại, hoặc lãng phí ngân sách nghiên cứu. Dưới đây là những sai lầm phổ biến nhất và cách khắc phục:

6.1. Không xác định rõ mục tiêu nghiên cứu

Một lỗi rất phổ biến là “phân tích để biết”, nhưng không rõ biết để làm gì — ra mắt sản phẩm mới, điều chỉnh giá, hay mở rộng thị phần?
Giải pháp: Xác định mục tiêu cụ thể, đo lường được (SMART) trước khi tiến hành.

6.2. Thu thập dữ liệu thiếu hoặc không đại diện

Dữ liệu bị lệch do chỉ dựa vào một nguồn (ví dụ: khảo sát online) hoặc phạm vi mẫu quá hẹp, không phản ánh toàn bộ thị trường.
Giải pháp: Kết hợp nhiều nguồn dữ liệu và đảm bảo cỡ mẫu thống kê đủ lớn.

6.3. Bỏ qua yếu tố cảm xúc và hành vi của khách hàng

Nhiều doanh nghiệp chỉ tập trung vào con số mà quên rằng mua hàng là quyết định mang tính cảm xúc.
Giải pháp: Bổ sung nghiên cứu định tính để khai thác insight sâu hơn về hành vi tiêu dùng.

6.4. Không đối chiếu với đối thủ cạnh tranh

Một bản phân tích thị trường sẽ vô nghĩa nếu không so sánh với đối thủ đang làm gì, mạnh ở đâu, yếu ở đâu.
Giải pháp: Thực hiện competitive benchmarking – so sánh các chỉ số như giá, USP, chiến dịch marketing, độ phủ thương hiệu.

6.5. Không cập nhật định kỳ dữ liệu thị trường

Thị trường biến động nhanh, dữ liệu năm ngoái có thể đã lỗi thời.
Giải pháp: Thiết lập quy trình cập nhật dữ liệu theo quý hoặc theo chu kỳ chiến lược (6 tháng – 1 năm).

6.6. Không chuyển hóa dữ liệu thành hành động cụ thể

Phân tích xong mà không rút ra quyết định thực thi (pricing, marketing, sản phẩm) thì dữ liệu chỉ là “con số chết”.
Giải pháp: Biến kết quả phân tích thành đề xuất chiến lược cụ thể, gắn liền với mục tiêu kinh doanh.

7. Giải pháp phân tích thị trường hiệu quả trong thời đại 4.0

Có thể thấy, thị trường ngày càng biến động nhanh chóng với sự cạnh tranh gay gắt, khách hàng có nhu cầu và mong muốn ngày càng đa dạng. Doanh nghiệp luôn phải nắm bắt thông tin thị trường một cách nhanh chóng và chính xác để đưa ra quyết định kinh doanh hiệu quả.

Phần mềm 1Office CRM là giải pháp hiệu quả giúp doanh nghiệp phân tích thị trường trong thời đại 4.0. Phần mềm giúp doanh nghiệp tự động hóa quy trình thu thập dữ liệu, phân tích dữ liệu hiệu quả, cung cấp thông tin chi tiết về thị trường và hỗ trợ ra quyết định kinh doanh hiệu quả.

Một số tính năng vượt trội của phần mềm như:

• Tự động hóa quy trình thu thập dữ liệu từ website, mạng xã hội, email, v.v. giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và chi phí.
• Quản lý thông tin khách hàng tiềm năng, thúc đẩy hoạt động bán hàng, đo lường tỷ lệ chuyển đổi hiệu quả
• Cung cấp các công cụ phân tích dữ liệu bán hàng mạnh mẽ, hỗ trợ doanh nghiệp tạo lập chiến dịch khuyến mại kích cầu mua hàng hiệu quả
• Cung cấp các báo cáo phân tích thị trường giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định kinh doanh hiệu quả như phát triển sản phẩm mới, cải thiện chiến lược marketing, thay đổi chiến lược giá cả.

Hơn 6.000 doanh nghiệp đã và đang sử dụng phần mềm quản lý bán hàng 1Office CRM.  Nhận tư vấn ngay tại đây!

Trải nghiệm bản dùng thử miễn phí hôm nay!

Trên đây là toàn bộ nội dung mà 1Office muốn chia sẻ tới Quý bạn đọc, hy vọng qua bài viết này doanh nghiệp đã có cái nhìn chi tiết hơn về việc phân tích thị trường và ứng dụng chúng vào kinh doanh một cách hiệu quả. Ngoài ra, nếu doanh nghiệp có nhu cầu tìm hiểu thêm về phần mềm 1Office CRM, bạn có thể liên hệ với chúng tôi qua:

• Hotline: 083 483 8888
• Facebook: https://www.facebook.com/1officevn/
• Youtube: https://www.youtube.com/@1office-chuyendoisodn