Quản trị mục tiêu là gì? Phương pháp quản trị mục tiêu MBO

Quản trị mục tiêu là thuật ngữ được nhắc đến nhiều trong kinh doanh online, hỗ trợ quản trị mục tiêu phù hợp với nguồn lực của doanh nghiệp. Vậy cụ thể quản trị theo mục tiêu là gì? Có tác dụng ra sao trong quản trị doanh nghiệp? Cùng 1office.vn tìm hiểu chi tiết ở nội dung bài viết dưới đây.

I- Quản trị mục tiêu là gì?

Quản trị mục tiêu (tên tiếng anh: Management By Objectives – Viết tắt MBO) là phương pháp quản lý xác định mục tiêu cho từng cá nhân, bộ phận. Giúp ghi nhận và giám sát các công việc mục tiêu trong khoảng thời gian để có sự điều chỉnh phù hợp nhất.

– Quản trị theo mục tiêu được phát triển vào năm 1954 trong cuốn sách “Thực hành quản trị” của tác giả Peter Drucker

– Phương pháp quản trị MBO giúp mỗi cá nhân nhân viên có thể đo lường chất lượng công việc dựa trên kế hoạch của doanh nghiệp.

– Triển khai MBO, các doanh nghiệp sẽ cái nhìn tổng quan về hiệu suất làm việc của mỗi cá nhân. Từ đó, có sự điều chỉnh kịp thời để hướng tới mục tiêu đề ra,

Management By Objectives thúc đẩy nhân viên đẩy mạnh quá trình làm việc để đạt được mục tiêu chung của toàn doanh nghiệp.

Xem thêm: 3 Mô hình quản trị hiện đại 4.0 và xu hướng quản trị nổi bật nhà lãnh đạo cần biết

II- Quy trình của phương pháp quản trị mục tiêu MBO

Bản chất của mô hình quản trị mục tiêu là thiết lập ra mục tiêu của tổ chức, sau đó đưa ra chiến lực thực hiện cho mỗi cá nhân, bộ phận, tổ chức. MBO được xây dựng trên 4 bước cơ bản:

Xác định mục tiêu 

Ban lãnh đạo công ty cần đưa ra các mục tiêu cụ thể liên quan đến tầm nhìn, sứ mệnh, chiến lược kinh doanh dài hạn và ngắn hạn. Sau khi xác định được mục tiêu chung, doanh nghiệp cần tách nhỏ mục tiêu cho từng cá nhân, bộ phận.

Kết quả mục tiêu chung của doanh nghiệp đạt hay không phụ thuộc vào từng nhân viên trong công ty. Bởi vậy, lãnh đạo công ty cần có sự kiểm soát chi tiết, kỹ năng quản trị doanh nghiệp để có sự điều phối kịp thời. 

Kế hoạch hành động

Kế hoạch hành động hiểu đơn giản là các bước thực hiện để đạt được mục tiêu. Mỗi cá nhân, bộ phận cần lên rõ bản kế hoạch, quy trình phát triển mục tiêu. Đồng thời tuân thủ và thực hiện nghiêm ngặt các mục tiêu đã đề ra.

Kiểm soát quá trình

Kiểm soát quá trình hoạt động là cách giúp cá nhân, doanh nghiệp nắm bắt được tình hình triển khai mục tiêu. Từ đó, có sự điều chỉnh và thay đổi hợp lý khi cần thiết.

Đánh giá hiệu quả quản trị mục tiêu

Sau khi kết thúc quá trình thực hiện công việc. Mỗi cá nhân, doanh nghiệp cần so sánh kết quả với mục tiêu ban đầu đặt ra. Nếu kết quả của bạn cách xa với mục tiêu đề ra, bạn cần xem xét lại quy trình làm việc của mình để rút ra được bài học, kinh nghiệm cho những lần sau. Bạn có thể tham khảo thêm về cách chinh phục mục tiêu giúp bạn nhanh chóng đạt được mục tiêu đã đề ra dễ dàng.

Ghi nhận, kết quả thành tích đạt được

Với những cá nhân, bộ phận hoàn thành đúng mục tiêu đề ra. Doanh nghiệp nên có sự ghi nhận để tạo động lực phát triển toàn bộ nhân viên trong công ty.

III. Ưu điểm và nhược điểm của phương pháp MBO

Ưu điểm của phương pháp quản trị mục tiêu

MBO là giải pháp được nhiều doanh nghiệp ứng dụng, mang lại nhiều lợi ích trong việc quản lý và phát triển doanh nghiệp

– Đánh giá chính xác năng lực, hiệu quả làm việc của từng cá nhân, bộ phận

– Là tiền đề giúp nhân viên hiểu hơn về công việc của mình.  Từ đó, có chiến lược phát triển và hoàn thành nhiệm vụ tốt hơn.

– MBO giúp doanh nghiệp sử dụng nguồn lực hiệu quả: Mỗi cá nhân đều hiểu được vai trò nhiệm vụ của mình. Đây là yếu tố liên kết giúp doanh nghiệp tạo ra giá trị lớn trong quản trị mục tiêu chung.

– Tạo môi trường làm việc cởi mở, phát triển hơn: Mỗi cá nhân đều cố gắng phấn đấu để hoàn thành mục tiêu của mình. Từ đó, giúp nhân viên phát triển năng lực cũng như tinh thần trách nhiệm của mình trong kế hoạch hướng đến mục tiêu chung.

Nhược điểm của phương pháp quản trị mục tiêu

– Nhân viên có thể cảm thấy stress, áp lực với khối lượng công việc được đặt ra.

– MBO chỉ phụ thuộc với các mục tiêu ngắn hạn. Do tính định lượng không phù hợp với kế hoạch dài hạn.

– Hệ thống MBO có đạt kết quả hay không phụ thuộc rất lớn vào sự hỗ trợ của các cấp quản lý.

– Cần theo dõi, giám sát thường xuyên để có sự cải thiện, thay đổi kịp thời khi cần thiết.

– Khó duy trì sự kết nối giữa các cá nhân, bộ phận vì ai cũng hướng đến mục tiêu riêng của mình.

– Mô hình MBO khiến doanh nghiệp của bạn hoạt động cứng nhắc và không có sự kết nối.

– Để triển khai phương pháp quản trị hiệu quả cho doanh nghiệp cần họp bàn và lên kế hoạch nhiều lần, tiêu tốn nhiều thời gian.

MBO là phương pháp quản trị mang lại nhiều giá trị cho mục tiêu doanh nghiệp. Hy vọng với nội dung chia sẻ của 1office.vn sẽ giúp bạn tìm được giải pháp để quản lý và phát triển doanh nghiệp vượt trội nhất.

IV. So sánh phương pháp MBO với các phương pháp quản trị mục tiêu khác

Trong thực tiễn quản trị, MBO không tồn tại độc lập mà thường được đặt cạnh các phương pháp phổ biến khác như KPI hay OKR. Việc hiểu đúng sự khác nhau giữa các phương pháp này giúp doanh nghiệp lựa chọn cách quản trị mục tiêu phù hợp với bối cảnh, quy mô và mức độ trưởng thành của tổ chức.

1. MBO và KPI khác nhau như thế nào?

MBO (Management by Objectives) và KPI (Key Performance Indicators) là hai khái niệm thường xuyên được sử dụng song song trong quản trị doanh nghiệp, nhưng cũng vì vậy mà dễ bị nhầm lẫn hoặc sử dụng sai vai trò. Trên thực tế, MBO và KPI không đối lập, cũng không thay thế cho nhau, mà đảm nhiệm hai chức năng khác nhau trong cùng một hệ thống quản trị.

MBO là một phương pháp quản trị, tập trung vào việc thiết lập và thống nhất mục tiêu giữa tổ chức và từng cá nhân. Điểm cốt lõi của MBO nằm ở quá trình tương tác giữa quản lý và nhân viên, bao gồm:

• Thỏa thuận mục tiêu dựa trên định hướng chung của doanh nghiệp

• Cam kết thực hiện mục tiêu từ cả hai phía

• Theo dõi tiến độ thực hiện trong suốt chu kỳ

• Đánh giá kết quả dựa trên mức độ hoàn thành mục tiêu đã thống nhất

Thông qua MBO, mục tiêu không còn là mệnh lệnh áp đặt từ trên xuống, mà trở thành cam kết chung, giúp tăng trách nhiệm và sự chủ động của người thực thi.

Trong khi đó, KPI là công cụ đo lường hiệu suất, được sử dụng để theo dõi mức độ hoàn thành công việc trong quá trình thực hiện mục tiêu. KPI trả lời câu hỏi: “Chúng ta đang làm tốt đến mức nào?”, thông qua các chỉ số cụ thể, có thể đo lường và so sánh theo thời gian. Tuy nhiên, KPI không xác định mục tiêu chiến lược, mà chỉ phản ánh hiệu quả của các hoạt động hướng tới mục tiêu đó.

Nếu doanh nghiệp chỉ sử dụng KPI mà không có MBO, hệ thống quản trị thường gặp các vấn đề:

• Quản lý tập trung quá nhiều vào con số, thiếu định hướng tổng thể

• Nhân viên chạy theo chỉ tiêu ngắn hạn, bỏ qua việc thiết lập mục tiêu dài hạn

• Hiệu suất tăng nhưng không chắc tạo ra giá trị chiến lược

Ngược lại, nếu chỉ áp dụng MBO mà không có KPI, mục tiêu dễ rơi vào tình trạng:

• Mang tính định tính, khó lượng hóa

• Thiếu cơ sở dữ liệu để theo dõi tiến độ

• Đánh giá kết quả mang tính chủ quan

Trong thực tiễn quản trị hiệu quả, MBO đóng vai trò là khung quản trị mục tiêu, còn KPI là công cụ đo lường và kiểm soát trong khuôn khổ MBO. Khi kết hợp đúng cách, hai yếu tố này giúp doanh nghiệp vừa có định hướng rõ ràng, vừa kiểm soát được hiệu suất thực thi.

2. MBO và OKR – nên chọn phương pháp nào?

MBO và OKR đều là các phương pháp quản trị mục tiêu, nhưng được xây dựng dựa trên những triết lý quản trị khác nhau, phù hợp với các bối cảnh tổ chức khác nhau.

MBO phù hợp hơn với những doanh nghiệp:

• Có cơ cấu tổ chức và phân cấp rõ ràng

• Hoạt động trong môi trường tương đối ổn định

• Cần mức độ cam kết cao và gắn chặt mục tiêu với đánh giá hiệu suất

Trong MBO, mục tiêu thường được:

• Thiết lập theo hướng từ trên xuống, có sự trao đổi hai chiều

• Gắn với trách nhiệm cá nhân rõ ràng

• Đánh giá chủ yếu vào cuối chu kỳ (quý, năm)

MBO nhấn mạnh tính ổn định, kỷ luật và trách nhiệm, phù hợp với doanh nghiệp chú trọng hiệu quả vận hành và kiểm soát.

Ngược lại, OKR được thiết kế cho những tổ chức:

• Tăng trưởng nhanh, môi trường biến động

• Cần thúc đẩy đổi mới, sáng tạo và thử nghiệm

• Chấp nhận mục tiêu mang tính thách thức cao, không nhất thiết đạt 100%

OKR tập trung vào:

• Mục tiêu mang tính định hướng, truyền cảm hứng

• Tính minh bạch cao, mọi người đều thấy mục tiêu của nhau

• Theo dõi thường xuyên và điều chỉnh linh hoạt trong chu kỳ ngắn

Khác với MBO, OKR không gắn chặt với lương thưởng, nhằm khuyến khích thử nghiệm và học hỏi hơn là kiểm soát.

Trên thực tế, không tồn tại phương pháp “tốt nhất” cho mọi doanh nghiệp.
Nhiều tổ chức lựa chọn:

• MBO để quản trị hiệu suất và đảm bảo cam kết thực thi

• OKR để định hướng chiến lược, đổi mới và phát triển dài hạn

Việc lựa chọn hoặc kết hợp MBO và OKR phụ thuộc vào mức độ ổn định của doanh nghiệp, văn hóa tổ chức và ưu tiên quản trị tại từng giai đoạn.

3. Khi nào doanh nghiệp nên áp dụng MBO?

Phương pháp MBO phát huy hiệu quả cao nhất khi doanh nghiệp cần xây dựng một hệ thống quản trị mục tiêu rõ ràng, có tính kỷ luật và trách nhiệm cao.

MBO đặc biệt phù hợp khi doanh nghiệp:

• Muốn chuẩn hóa hệ thống mục tiêu từ công ty đến cá nhân

• Cần gắn chặt mục tiêu cá nhân với mục tiêu tổ chức

• Đặt trọng tâm vào hiệu quả thực thi và trách nhiệm kết quả

Trong thực tế, MBO nên được ưu tiên áp dụng khi:

• Doanh nghiệp đang mở rộng quy mô và cần đồng bộ mục tiêu giữa các bộ phận

• Hệ thống đánh giá hiệu suất hiện tại còn mang tính cảm tính hoặc thiếu nhất quán

• Đội ngũ quản lý cần một khung quản trị mục tiêu rõ ràng, dễ triển khai và kiểm soát

Tuy nhiên, trong môi trường biến động nhanh, nơi mục tiêu cần điều chỉnh liên tục, MBO có thể trở nên cứng nhắc nếu áp dụng đơn lẻ. Khi đó, doanh nghiệp nên:

• Kết hợp MBO với các phương pháp linh hoạt hơn như OKR

• Giữ MBO cho các mục tiêu cốt lõi, ổn định

• Dùng phương pháp khác cho các mục tiêu đổi mới, thử nghiệm

Cách tiếp cận linh hoạt này giúp doanh nghiệp vừa đảm bảo kỷ luật quản trị, vừa duy trì khả năng thích ứng với thay đổi.

V. Điều kiện để triển khai MBO hiệu quả trong doanh nghiệp

MBO chỉ phát huy hiệu quả khi được triển khai như một hệ thống quản trị tổng thể, không phải một quy trình hình thức. Dưới đây là những điều kiện then chốt để MBO hoạt động đúng bản chất.

1. Vai trò của lãnh đạo trong triển khai MBO

Lãnh đạo là yếu tố quyết định thành bại của MBO. Phương pháp này đòi hỏi lãnh đạo:

• Tham gia trực tiếp vào việc thiết lập mục tiêu

• Định hướng rõ ràng và nhất quán

• Đối thoại thường xuyên với cấp dưới về mục tiêu và tiến độ

Nếu lãnh đạo chỉ giao MBO cho bộ phận nhân sự hoặc coi đây là công cụ đánh giá cuối kỳ, MBO rất dễ trở thành hình thức, thiếu giá trị thực tiễn.

2. Văn hóa doanh nghiệp phù hợp với quản trị mục tiêu

MBO chỉ phù hợp với môi trường:

• Đề cao trách nhiệm cá nhân

• Khuyến khích trao đổi thẳng thắn về mục tiêu và kết quả

• Chấp nhận đánh giá dựa trên hiệu quả công việc

Trong môi trường thiếu minh bạch hoặc ngại phản hồi, MBO dễ bị biến tướng thành:

• Áp đặt mục tiêu từ trên xuống

• Đánh giá mang tính chủ quan

• Làm giảm động lực thay vì thúc đẩy hiệu suất

3. Hệ thống theo dõi và đánh giá mục tiêu

Một trong những điểm yếu khi triển khai MBO là thiếu công cụ theo dõi xuyên suốt. Để MBO hiệu quả, doanh nghiệp cần:

• Theo dõi tiến độ mục tiêu định kỳ

• Có dữ liệu cập nhật để đánh giá khách quan

• Kịp thời điều chỉnh kế hoạch khi có biến động

Nếu chỉ đánh giá mục tiêu vào cuối kỳ, MBO sẽ mất đi giá trị quản trị và chỉ còn vai trò báo cáo kết quả.

4. Nguồn lực và năng lực quản lý cần thiết

Cuối cùng, MBO đòi hỏi doanh nghiệp phải có:

• Đội ngũ quản lý đủ năng lực thiết lập và đánh giá mục tiêu

• Thời gian và nguồn lực để theo dõi, phản hồi

• Quy trình rõ ràng để liên kết mục tiêu – công việc – đánh giá

Thiếu một trong các yếu tố trên, MBO dễ trở thành gánh nặng hành chính thay vì công cụ nâng cao hiệu quả quản trị.

MBO là phương pháp quản trị mục tiêu hiệu quả khi được áp dụng đúng bối cảnh và điều kiện. Việc so sánh MBO với KPI, OKR giúp doanh nghiệp lựa chọn cách tiếp cận phù hợp, trong khi các điều kiện triển khai đóng vai trò đảm bảo MBO không trở thành hình thức. Khi được vận hành đúng, MBO không chỉ giúp đo lường kết quả, mà còn nâng cao trách nhiệm, sự cam kết và hiệu quả thực thi trong toàn tổ chức.

Mọi thông tin chi tiết xin vui lòng xem tại:

Fanpage: https://www.facebook.com/1officevn/

Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCeTIRNqxaTwk0_kcTw6SxmA