Vì sao tuyển IT khó? Lỗi do doanh nghiệp hay ứng viên?

Trong những năm gần đây, ngành công nghệ thông tin (IT) tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, có hàng nghìn kỹ sư IT tham gia vào thị trường lao động đầy tiềm năng này. Nhưng nghịch lý thay, rất nhiều công ty gặp khó khăn trong việc tìm kiếm ứng viên phù hợp. Vậy nguyên nhân do đâu và doanh nghiệp cần làm gì? Cùng 1Office tìm hiểu vì sao tuyển IT khó và giải pháp cho vấn đề nan giải này trong bài viết dưới đây nhé

1. Thực trạng nhân lực IT trên thị trường hiện nay

Thị trường nhân sự IT ở Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2023 tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ, với nhu cầu tuyển dụng tăng cao và mức lương cạnh tranh. Theo báo cáo “thị trường IT Việt Nam” của TopDev, số lượng tin tuyển dụng IT trên các website tuyển dụng đã tăng 20% so với cùng kỳ năm 2022. Mức lương trung bình của nhân sự IT cũng tăng 10%, đạt 15 triệu đồng/tháng. Với tốc độ tăng trưởng như hiện nay thì đến năm 2024 thị trường cần khoảng 800.000 lập trình viên và thị trường lao động Việt Nam sẽ vẫn thiếu hụt 175.000 – 195.000 lập trình viên, kỹ sư phần mềm.

Những số liệu thống kê trên đã tạo nên áp lực to lớn đối với các nhà tuyển dụng trong quá trình săn lùng nhân tài. Mặc dù hàng năm vẫn có hơn 50.000 sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành Công nghệ thông tin và cả những bộ phận nhân sự trái ngành chuyển hướng gia nhập vào thị trường IT, thế nhưng, thật sự rất khó để tìm được một ứng viên đáp ứng đủ yêu cầu cả về “lượng” lẫn về “chất”.

2. Top những nguyên nhân vì sao tuyển IT khó

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này và đến từ cả 2 phía ứng viên và nhà tuyển dụng. Hãy cùng 1Office tìm hiểu các nguyên do vì sao tuyển dụng nhân sự IT lại khó nhé.

Nguyên nhân từ ứng viên

Thiếu hụt ứng viên chất lượng

Trong bối cảnh nhu cầu nhân lực IT ngày càng tăng cao, nguồn cung nhân lực chất lượng lại đang trở nên khan hiếm. Điều này là do các doanh nghiệp mong muốn tìm kiếm những ứng viên có kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn tối thiểu 1-3 năm. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng dễ dàng tìm được những ứng viên như vậy, đặc biệt là ở những khu vực có nguồn nhân lực IT hạn chế.

Chính vì lý do này mà tỷ lệ chuyển đổi ứng viên thành nhân sự chính thức trong ngành IT thường ở mức tương đối thấp. Nguyên nhân là do khối ngành công nghệ thông tin có tính đặc thù, đòi hỏi ứng viên phải trải qua một quá trình dài tích lũy, học hỏi kiến thức và trực tiếp thực hiện công việc. Điều này dẫn tới sự thiếu hụt trầm trọng về mặt các kỹ năng mềm cũng như kinh nghiệm thực tiễn.

Dễ dàng nhảy việc

Nhân sự công nghệ thông tin thường có xu hướng tìm kiếm cơ hội mới để phát triển bản thân và thăng tiến trong sự nghiệp. Điều này khiến các doanh nghiệp phải đối mặt với những thách thức trong việc tìm kiếm và đào tạo nhân sự mới, gây khó khăn cho sự ổn định và phát triển của doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, tỷ lệ cạnh tranh trên thị trường tuyển dụng ngành IT khá cao, khiến ứng viên thường ở trạng thái thụ động khi tìm việc. Ngay cả khi đang làm việc tại doanh nghiệp hiện tại, họ cũng có thể nhận được offer hấp dẫn từ một công ty khác mà không cần thiết phải tìm kiếm. Đặc biệt, thế hệ nhân sự Gen Z hiện nay đang có xu hướng chủ động nghỉ việc ngày càng cao hơn khi gặp áp lực hoặc công việc bế tắc.

Khả năng ngoại ngữ kém

Trong nhiều lĩnh vực, mức lương và cơ hội giữa người có ngoại ngữ và người không có ngoại ngữ luôn có sự chênh lệch lớn. Tuy nhiên, nhiều lập trình viên dù biết vậy vẫn ngại học ngoại ngữ, bởi thói quen học ngôn ngữ lập trình và tư duy logic khiến việc tiếp thu kiến thức ngoại ngữ trở nên khó khăn hơn.

Điều này khiến ngoại ngữ trở thành một nhược điểm chung và là vấn đề lớn đối với những người làm trong ngành IT. Các ứng viên không có ngoại ngữ sẽ khó đáp ứng được hết các yêu cầu công việc, nhất là khi làm việc với các đối tác nước ngoài.

Nguyên nhân từ doanh nghiệp

Sự cạnh tranh khốc liệt với các doanh nghiệp khác

Đây là đáp án chính xác nhất cho câu hỏi “Vì sao tuyển IT khó?”. Bởi thông thường một ứng viên tiềm năng tốt nghiệp hoặc trong trạng thái “open” là sẽ có trung bình từ hàng chục đến hàng trăm doanh nghiệp lớn nhỏ chủ động liên hệ. Thậm chí, trên các mạng xã hội tuyển dụng như LinkedIn, mỗi khi một ứng viên cập nhật trạng thái “open to jobs – sẵn sàng tìm việc” có thể nhận về hàng trăm JD và quyền chủ động lúc này là của ứng viên, họ chỉ cần ngồi lọc thông tin doanh nghiệp và liên hệ khi ưng ý. 

Với một ngành hiện trên đà phát triển mạnh mẽ như ngành IT, các doanh nghiệp đang phải cạnh tranh khốc liệt với nhau để thu hút và giữ chân nhân sự IT giỏi. Các công ty công nghệ lớn và nổi tiếng thường thu hút nhân tài hàng đầu với các chương trình đãi ngộ và tuyển dụng hấp dẫn. Điều này khiến cho việc tuyển dụng nhân sự IT của các công ty nhỏ, mới thành lập trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.

Cách thức tuyển dụng không phù hợp

Đa số các ứng viên ở trình độ Senior trở lên là nhóm đối tượng khá am hiểu thị trường, họ sẽ khó bị hấp dẫn bởi những cách truyền thông tuyển dụng truyền thống như đăng tin tuyển dụng, ngày hội tuyển dụng,… Do đó, việc các doanh nghiệp sử dụng các phương pháp tuyển dụng truyền thống như đăng tin tuyển dụng trên các trang web việc làm hay các hội nhóm tìm việc trên Facebook sẽ khiến cho doanh nghiệp đó khó tiếp cận được với những ứng viên tiềm năng.

Quy trình tuyển dụng phức tạp

Quá trình tuyển dụng cồng kềnh, yêu cầu nhiều thủ tục phức tạp cũng là nguyên nhân khiến việc tuyển dụng IT trở nên khó khăn. Điều này có thể khiến các ứng viên tiềm năng mất kiên nhẫn và chuyển sang tìm việc ở công ty có quy trình tuyển dụng linh hoạt hơn. Việc cải thiện phương pháp tuyển dụng có thể giúp gia tăng hiệu suất tuyển dụng và dễ dàng thu hút ứng viên hơn.

Không chú trọng xây dựng thương hiệu tuyển dụng

Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt giữa các doanh nghiệp, thương hiệu tuyển dụng là yếu tố quan trọng để thu hút ứng viên. Các doanh nghiệp không có thương hiệu tuyển dụng thường không tạo được ấn tượng tốt với ứng viên, khiến họ khó có cơ hội tuyển dụng được nhân tài.

So với các doanh nghiệp nước ngoài, các doanh nghiệp Việt Nam thường có khả năng quảng bá thương hiệu tuyển dụng hạn chế. Điều này khiến họ khó thu hút được ứng viên tiềm năng và giỏi. Nếu doanh nghiệp có thương hiệu tuyển dụng tốt, họ sẽ dễ dàng thu hút được nhân sự chất lượng cao.

3. Giải pháp giúp nâng cao hiệu quả tuyển dụng IT

Để giành chiến thắng trên thị trường tuyển dụng nhân sự ngành IT, doanh nghiệp có thể áp dụng những giải pháp dưới đây của 1Office

Xây dựng thương hiệu tuyển dụng lớn mạnh

Thương hiệu tuyển dụng không chỉ đơn thuần là thương hiệu sản phẩm hay thương hiệu của doanh nghiệp, mà còn là hình ảnh doanh nghiệp muốn truyền tải tới đối tượng ứng viên tiềm năng, chứ không phải khách hàng. Một số tập đoàn lớn đã tạo ra các nền tảng hoặc trang fanpage riêng biệt dành riêng cho thương hiệu tuyển dụng của họ. Ví dụ, Google đã thành lập Google Developer Group (GDG), Facebook có Dev Circle (DevC),… và ở Việt Nam có những đơn vị xuất sắc như Topica AI Labs, Shinhan Future’s Lab, Innovatube Frontier Labs, Lazada Tech Hub,…

Sự phân tách này giúp tạo sự tập trung và hiệu quả hơn trong việc quản lý hoạt động liên quan đến thương hiệu tuyển dụng của doanh nghiệp. Mọi hoạt động liên quan tới thương hiệu tuyển dụng của doanh nghiệp sẽ được tổng hợp tập trung tại đây. Các trang này giúp định rõ mục tiêu và tránh sự nhiễu động có thể ảnh hưởng đến hoạt động truyền thông thương hiệu kinh doanh.

Tạo dựng văn hóa chia sẻ trong cộng đồng IT

Ngành IT là một ngành phát triển nhanh chóng, với các công nghệ mới và chính sách thay đổi liên tục. Điều này đòi hỏi các lập trình viên phải thường xuyên cập nhật thông tin để bắt kịp xu hướng. Ngoài ra, nhân sự ngành này cũng thường có xu hướng tự chủ trong việc phát triển bản thân. Họ quan tâm đến việc học hỏi các kỹ năng mới và phát triển sự nghiệp của mình. 

Một số câu hỏi mà họ thường đặt ra cho các doanh nghiệp bao gồm: “Công ty này có stack công nghệ phù hợp với tôi không?”, “Đội ngũ kỹ thuật của công ty có cởi mở và chủ động theo đuổi các xu hướng công nghệ mới không?” và “Tôi có thể phát triển được gì tại công ty này?”. Như vậy, để thu hút ứng viên tiềm năng và giữ chân nhân tài, các doanh nghiệp cần chủ động kết nối và chia sẻ với cộng đồng người làm công nghệ thông tin. Điều này có thể được thực hiện thông qua các bài blog, sự kiện công nghệ, hoặc tham gia làm diễn giả/nhà tài trợ tại các hội thảo/cuộc thi. 

Các hoạt động này giúp doanh nghiệp tiếp cận và nuôi dưỡng nhân tài một cách nhanh chóng và hiệu quả. Chúng cũng thể hiện văn hóa cởi mở, cầu thị của doanh nghiệp, tạo lòng tin và thúc đẩy ứng viên nộp hồ sơ.

Tập trung vào các ngách trọng điểm

Ngành IT là một ngành rộng lớn, với nhiều ngách khác nhau như outsourcing, AI, SaaS, bigdata, blockchain,… Mỗi doanh nghiệp thường chỉ tập trung vào một hoặc một vài ngách. Do đó, thay vì dàn trải thời gian và nguồn lực cho tất cả các ngách, các doanh nghiệp nên tập trung truyền thông về ngách mà họ đang hoạt động. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp điều hướng thương hiệu đúng hướng và tuyển dụng được đúng đối tượng nhân tài.

Ví dụ: Một doanh nghiệp SaaS thương mại điện tử với giao diện web bằng PHP có thể ứng dụng AI/Machine Learning/Bigdata để gia tăng trải nghiệm người dùng và tối ưu tỷ lệ chuyển đổi. Khi doanh nghiệp này tập trung truyền thông về ngách AI/Machine Learning, họ sẽ thu hút được sự quan tâm của các ứng viên có kỹ năng và kinh nghiệm trong lĩnh vực này.

4. 1Office HRM – Giải pháp quản lý tuyển dụng thông minh

Nhiều doanh nghiệp về công nghệ thông tin rất tự tin về hệ thống quản lý của mình, bởi họ có khả năng tự lập trình các nền tảng, phần mềm làm việc và quản lý nhân sự. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng giải quyết được vấn đề nhân lực IT. Nguyên nhân là các công cụ quản lý này chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu đặc thù của ngành hay có tính chuyên môn hóa cao.

Để dễ dàng thu hút các nhân sự IT tiềm năng, việc sở hữu một quy trình tuyển dụng tinh gọn, chính xác và hiệu quả là vô cùng cần thiết. Các doanh nghiệp nên sử dụng phần mềm tuyển dụng chuyên dụng, được phát triển bởi đơn vị uy tín như 1Office HRM. Phần mềm này có khả năng đáp ứng nhu cầu đặc thù của từng doanh nghiệp, giúp HR thiết lập quy trình tuyển dụng, lưu trữ hồ sơ ứng viên, tự động kết nối các trang tuyển dụng phổ biến, cập nhật thông tin ứng viên, sàng lọc hồ sơ và lưu trữ thông tin ứng viên tiềm năng.

Với nhiều tính năng thông minh, phần mềm HRM của 1Office không chỉ giúp doanh nghiệp giải quyết bài toán tuyển dụng IT mới, mà còn quản lý nhân sự toàn công ty một cách nhanh chóng và hiệu quả. Cụ thể, phần mềm này có thể:

• Tạo lập đề xuất tuyển dụng, quản lý và lưu trữ hồ sơ ứng viên ngay trên phần mềm.
• Tự động lọc và phân loại hồ sơ ứng viên theo tiêu chí đề xuất của doanh nghiệp.
• Linh hoạt lựa chọn kênh tuyển dụng, tự động đẩy CV ứng viên lên hệ thống
• Sắp xếp và tạo lịch phỏng vấn một cách hiệu quả, nâng cao hiệu suất tuyển dụng.
• Tự động gửi mail mời phỏng vấn theo quy trình được cài đặt sẵn trên phần mềm.
• Hệ thống báo cáo tự động, đo lường số lượng ứng viên, nguồn tuyển dụng, tỉ lệ chuyển đổi, chi phí tuyển dụng…

Qua bài viết trên, hẳn bạn đã hiểu được lý do “Vì sao tuyển IT khó”. Với các giải pháp trên đây, hy vọng các doanh nghiệp sẽ có thể thu hút và tuyển dụng được những nhân sự IT tài năng, góp phần xây dựng đội ngũ mạnh mẽ, sẵn sàng đối mặt với những thách thức và cơ hội trong tương lai. Chúc bạn thành công!