Ai sẽ là “người lãnh đạo” chuyển đổi số trong doanh nghiệp? 

Bối cảnh doanh nghiệp hiện nay đang rất cần những bước tiến quan trọng như chuyển đổi số – nó sẽ làm giảm chi phí, tiết kiệm thời gian cũng như cải thiện chất lượng công việc và nâng cao năng suất lao động. Chính vì thế, các doanh nghiệp đang rất cần một người lãnh đạo “đủ tầm” để lãnh đạo doanh nghiệp trên chặng đua chuyển đổi số. Vậy ai sẽ là người thích hợp nhất cho vị trí này? Đọc bài viết dưới đây của 1Office để có thêm góc nhìn mới, tìm câu trả lời thích hợp nhất.

1. Nhà lãnh đạo Chuyển đổi số – họ sẽ làm gì ?

Trong một bài báo đã xuất bản của tạp chí Harvard Business Review, có đề cập đến lý do tại sao các doanh nghiệp cần có một nhà lãnh đạo chuyển đổi số thực sự. Nó có nghĩa là để dẫn dắt doanh nghiệp chuyển đổi số – cần có một người với chuyên môn cũng như kinh nghiệm, tầm nhìn đủ sâu rộng để vẽ ra các chiến lược cho doanh nghiệp nghiệp khi áp dụng chuyển đổi số cũng như cách thức thực hiện chuyển đổi số. Nên nhớ, chuyển đổi số không chỉ đơn giản là áp dụng các phần mềm vào bài toán quản trị doanh nghiệp, mà nó còn bao gồm cả thay đổi tư duy của người lao động, bắt kịp xu hướng thị trường. Người lãnh đạo chuyển đổi số sẽ là người có những vai trò quan trọng như:

–  Xây dựng tương lai tương sáng cho doanh nghiệp khi áp dụng chuyển đổi số: Doanh nghiệp sẽ có những thay đổi nào trước và sau khi áp dụng chuyển đổi số: bộ máy nhân sự hay các quy trình làm việc, các dự án – công việc sẽ quản lý ra sao. Doanh nghiệp đó sẽ khác biệt như thế nào trong thế giới kỹ thuật số so với chính phiên bản cũ của nó (khi chưa áp dụng) cũng như so với các đối thủ cạnh tranh trong từng lĩnh vực. Các nhà lãnh đạo chuyển đổi số yêu cầu là người phải hiểu rõ nhất bản chất của chuyển đổi số: biến tư duy thành hành động, họ sẽ xây dựng những quy trình từng bước để áp dụng chuyển đổi vào doanh nghiệp. 

– Thu hút nhân viên: Nhân viên trong doanh nghiệp sẽ là những người tiếp cận đầu tiên với những lợi ích của chuyển đổi số khi áp dụng vào mô hình doanh nghiệp. Họ cần phải nhận thấy được những lợi ích của chuyển đổi số với chính bản thân  mình – tiết kiệm thời gian khi bỏ bớt nhiều quy trình thủ công, tối đa năng suất làm việc, giúp họ có thể làm việc năng suất, hiệu quả cũng như tập trung hơn. Nhà lãnh đạo chuyển đổi số cần phải truyền tải được năng lượng tích cực này đến nhân viên hay các ứng viên khi tuyển dụng để thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong doanh nghiệp diễn ra đồng nhất và hiệu quả hơn. 

– Phá vỡ các silo ở cấp lãnh đạo để cùng nhau thúc đẩy chuyển đổi kỹ thuật số: Điều này có nghĩa là tạo sự liên kết giữa các lãnh đạo của từng bộ phận như Kinh doanh (CCO) – Marketing (CMO) – Công nghệ thông tin (CIO) -… để cùng thúc đẩy chuyển đổi số. Chuyển đổi số nhằm mục đích sử dụng những ưu thế của công nghệ (phần liên quan đến CIO) phục vụ cho nhu cầu tối ưu doanh thu ở kinh doanh (lợi thế của các CCO) cũng như tìm kiếm, chăm sóc khách hàng. Và quan trọng nhất, bộ phận marketing – nơi các CMO phụ trách chính là nơi tìm hiểu xu thế hiện tại của thế giới, tìm hiểu nhu cầu khách hàng đang cần gì để góp phần định hướng cho đúng. Vì thế có thể nói người lãnh đạo chuyển đổi số sẽ là sợi dây kết nối các nhà quản trị với nhau để tìm phương hướng chuyển đổi chính xác nhất.  

2. Bộ máy quản trị cấp cao truyền thống CEO – CMO – CIO: Họ đóng vai trò gì với chuyển đổi số ? 

Có thể dễ dàng nhận ra rằng, trong các chức vụ quản lý cấp cao của doanh nghiệp, những vị trí có thể đảm nhiệm vai trò người lãnh đạo chuyển đổi số nhất là Giám đốc điều hành (CEO) – Giám đốc Marketing (CMO) và cuối cùng là Giám đốc công nghệ thông tin (CIO). 

Giám đốc điều hành – CEO là người điều hành công ty trực tiếp, tất cả các hoạt động của công ty đều liên quan đến tầm nhìn lãnh đạo cũng như khả năng định hướng phát triển của người quản trị. Họ hiểu doanh nghiệp mình vận hành như thế nào cũng như vị thế của doanh nghiệp trên thị trường hiện tại. CEO là những người dễ dàng đưa ra các quyết định liên quan đến tài chính, ngân sách của doanh nghiệp cũng như định hướng cách thức phát triển của công ty. Tiếp đến, với kinh nghiệm của mình, họ có thể học hỏi, giao lưu với mạng lưới quen biết đủ rộng để học hỏi những điều hay từ các case study thành công trước đó và áp dụng vào doanh nghiệp mình. Tuy nhiên với khối lượng công việc khổng lồ của các CEO mỗi ngày, từ các báo cáo, cuộc họp của các bộ phận, liệu CEO có phải là vị trí tốt nhất dẫn dắt, lãnh đạo chuyển đổi số không ? Họ thường sẽ tìm những có vẻ như phù hợp hơn để chịu trách nhiệm chính về lãnh đạo, dẫn dắt chuyển đổi số – đó là CMO hoặc CIO. 

Về Giám đốc marketing – CMO, với sự phát triển như vũ bão của digital marketing trong khoảng chục năm trở lại đây, việc thấu hiểu được sức mạnh của các kênh kỹ thuật số như mạng xã hội, quảng cáo là yêu cầu bắt buộc của một CMO thời đại số. Họ cũng là người tiếp cận gần gũi với khách hàng, thấu hiểu nhu cầu của khách hàng trước cả khi họ bày tỏ điều ấy, họ cũng biết đâu đang và có thể trở thành trào lưu trong tương lai. Bộ phận marketing chính là kênh đầu mối cho các hoạt động trực tuyến tiếp xúc với khách hàng, thể hiện rõ ràng nhất sự thay đổi của doanh nghiệp trước và sau chuyển đổi số. Tuy nhiên, thách thức của CMO chính là họ sẽ bị “bệnh nghề nghiệp”, dễ nhìn chuyển đổi số như một hướng tiếp thị, quảng cáo, đôi khi là “thổi phồng hóa” những gì doanh nghiệp đang có mà không hiểu rõ nền tảng cơ sở công nghệ thông tin mình đang có gì hay doanh nghiệp có thể chuyển đổi số những phần nào để tối ưu hóa công việc (ví dụ như với kinh doanh – marketing cũng có phần mềm quản lý khách hàng, công việc, tuy nhiên bộ phận khác như hành chính nhân sự, tuyển dụng cũng cần chuyển đổi số để tối ưu năng suất làm việc). 

Các CIO – Giám đốc công nghệ thông tin cũng gặp phải những vấn đề tương tự. Họ có thể hiểu công nghệ hơn bất kỳ ai (nền tảng CNTT, đội ngũ nhân viên kỹ thuật xây dựng các phần mềm trong chuyển đổi số hay giải quyết được các yêu cầu trong quá trình chuyển đổi – ví dụ như thêm hay cải tiến các tính năng), tuy nhiên chuyển đổi số liên quan nhiều đến kinh doanh hơn CNTT. Nghĩa là chuyển đổi số, như đã nói ở trên, doanh nghiệp áp dụng để cải tiến chất lượng công việc cũng như năng suất làm việc, làm sao để cùng bằng ấy thời gian, nhân viên có thể làm việc được nhiều việc hơn, chăm sóc được nhiều khách hàng hơn, phục vụ khách hàng tận tâm hơn. Hay trong kinh doanh, khách hàng nhìn thấy doanh nghiệp này, nhãn hàng này đưa ra các sản phẩm chất lượng tốt hơn, hợp với thị hiếu dân chúng hơn. CIOs sẽ có cái nhìn sâu sắc về công nghệ thông tin, nhưng do môi trường làm việc của họ không tiếp xúc trực tiếp với khách hàng, họ sẽ bị thiếu cái nhìn bao quát cả thị trường. 

Vậy thì, câu hỏi cần đặt ra là, làm thế nào để các doanh nghiệp tìm ra người lãnh đạo “chuyển đổi số? Đồng ý rằng nếu như phân tích trên, có lẽ ít nhất các nhà lãnh đạo các bộ phận (tạm gọi là các CxO) cần đồng tâm hiệp lực, làm việc cùng nhau để có kết quả. Nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng có may mắn có được nhưng CxO thật sự hiểu biết lĩnh vực của mình đi kèm với hiểu biết kỹ thuật số. Bởi vì nó không chỉ là kinh doanh hay marketing trong môi trường bình thường, mà đây là môi trường kỹ thuật số đòi hỏi mức độ khó hơn. Nếu không có một người đứng ra phụ trách riêng, rất dễ xảy ra tình trạng mỗi người làm một hướng, ít nhất thì sẽ không có người quản lý quy trình chuyển đổi số (bao gồm tiến trình, chi phí dành cho chuyển đổi hay là chịu trách nhiệm, kiểm soát khi có sự cố phát sinh) – bởi vì các nhà quản trị các cấp đều cho rằng đó không phải vai trò chính của họ cũng như công việc của họ thật sự bận rộn. 

3. Chuyển đổi số: Ai là người “lãnh đạo”? 

Chuyển đổi số không chỉ nằm ở marketing hay công nghệ, nó chính là cách mọi người sử dụng công nghệ, sau đó áp dụng trong hoạt động kinh doanh. Công nghệ là công cụ cho chuyển đổi số và hệ thống dữ liệu chính là nền tảng của nó. Sau đó, các phần mềm như chăm sóc khách hàng CRM, tuyển dụng nhân sự (HRM),… sẽ được lựa chọn dựa trên các tiêu chí phù hợp với doanh nghiệp nhằm phục vụ hoạt động kinh doanh cũng như tối giản quy trình làm việc thủ công truyền thống. Từ đó, ta có thể hiểu CIO và CMO có khả năng là những người dẫn dắt, lãnh đạo chuyển đổi số vì những điểm mạnh đã có của họ, tuy nhiên nếu như thế, sẽ đồng nghĩa với việc các CMO, CIO sẽ đảm nhiệm vai trò khác biệt với công việc họ đang làm trong lĩnh vực của họ. Sẽ rất khó để kết hợp “2 trong 1”. Nếu thật sự quan tâm đến chuyển đối số, các doanh nghiệp lớn có thể cần đến một Giám đốc Kỹ thuật số (CDO) – người tổng hợp các kỹ năng cần thiết để dẫn dắt doanh nghiệp khi chuyển đổi số. Bởi phạm vi tác động của chuyển đổi số là bao quát mọi hoạt động trong doanh nghiệp, vị CDO này phải có vị trí tương đương (đôi khi là cao hơn) các cấp quản lý vốn có như CMO hay CIO. 

Đừng nhầm lẫn giữa một giám đốc kỹ thuật số với chuyên gia tư vấn cấu trúc doanh nghiệp. Nên nhớ rằng, chuyển đổi số là một quá trình lâu dài chứ không phải một sự kiện – doanh nghiệp không nên thuê người tư vấn hay một nhà tư vấn có kinh nghiệm, sau khi hoàn thành quá trình chuyển đổi số – họ sẽ rời đi. Trong khi, quá trình chuyển đổi số sẽ không bao giờ dừng lại, doanh nghiệp luôn phải cập nhật xu hướng của thế giới để đề ra các chiến lược, thay đổi cho kịp thời để ứng phó với các làn sóng khác nhau. Ví dụ như thời điểm này là tự động hóa, nhưng sang thời điểm khác, các doanh nghiệp đã chạy theo robots tự động. Hơn nữa, khi một chuyên viên tư vấn hay giám sát, anh ta khó có thể hòa nhập với công ty, bởi vì mọi người sẽ có tâm lý anh ta là một người ngoài, được thuê về. 

Vậy CDO sẽ là người như thế nào và có vai trò ra sao? 

– Cải tiến mọi thứ đã có ở cấp độ cao hơn từ chiến lược, hoạt động và quy trình: Khi áp dụng chuyển đổi số vào doanh nghiệp, các hoạt động kinh doanh được mang hy vọng sẽ khởi sắc hơn, quy trình làm việc tinh gọn, nhanh chóng hơn, từ đó xây dựng những chiến lược trong tương lai hiệu quả, sáng tạo. Bởi vì nếu chuyển đổi số không là một “luồng gió mới” mang đến những thay đổi tích cực cho doanh nghiệp , nó sẽ không trở thành một xu hướng tất yếu như ngày hôm nay. Vai trò của CDO chính là mang đến những thay đổi tích cực đó cho doan doanh nghiệp. 

– Tư duy phân bổ và tái cấu trúc doanh nghiệp: Phải hiểu rằng với chuyển đổi số, các công việc, quy trình, hành động đều có liên quan mật thiết với nhau. Thậm chí nó còn được thiết lập là các điều kiện, ví dụ phải đáp ứng đủ 2 bước của quy trình A mới đến được quy trình B, nếu bỏ bước thì người dùng không thể làm tắt sang quy trình B được. Cấu trúc công ty trở lên liền mạch, thống nhất logic với nhau từng bước trong hoạt động. 

– Hiểu biết và quản lý được các lĩnh vực khác như CNTT, marketing, chiến lược và tài chính: Có thể nói CDO là một người đa-zi-năng, bởi vì ít nhất để dẫn dắt chuyển đổi số, họ cần có hiểu biết về các lĩnh vực sẽ cần khi xây dựng chuyển đổi số như công nghệ, marketing, xây dựng chiến lược (có thể kết hợp với CEO) và cân nhắc tài chính, họ chịu trách nhiệm về ngân sách sẽ chi ra cho chuyển đổi số doanh nghiệp. 

– Tuy đa-zi-năng như vậy, nhưng một tay vẫn khó có thể che hết cả bầu trời, vì vậy CDO vẫn cần khả năng lãnh đạo và sức lôi cuốn để gắn kết tất cả các bên liên quan để thực hiện chuyển đổi. Từ CMO – CCO đến CIO – họ biết chắt lọc thông tin cần thiết cho quá trình chuyển đổi số ở mỗi lĩnh vực để tổng hợp với nhau, phục vụ mục tiêu lớn là chuyển đổi số doanh nghiệp. 

– Kiến thức kỹ thuật số về thương mại điện tử, giao dịch, tiếp thị, truyền thông media, hệ thống dữ liệu: Với một CDO, có kiến thức về các lĩnh vực trong nội bộ doanh nghiệp như marketing, sale, công nghệ thông tin vẫn là chưa đủ. Họ cần phải là người có kiến thức về các yếu tố liên quan đến môi trường ngoài như thương mại điện tử, giao dịch, truyền thông media,… Bởi vì đây chính là những công cụ phổ biến trên thị trường để áp dụng một phần chuyển đổi số vào doanh nghiệp. Hiểu đơn giản, anh ta (CDO) phải hiểu khách hàng hiện nay đang ưa chuộng sử dụng phần mềm nhắn tin tự động nào, khách hàng đang quan tâm đến những kênh truyền thông ra sao, khi hoạt động trên sàn thương mại điện tử – kênh bán hàng đang rất phổ biến thì chuyển đổi số doanh nghiệp được thể hiện ra sao? Ví dụ như gửi hóa đơn tự động qua email có kèm chữ ký số, điều khoản,….

Tổng kết lại, vị trí thích hợp nhất cho người lãnh đạo chuyển đổi số là một CDO riêng biệt – người có vai trò ngang bằng với các CxO khác trong doanh nghiệp, họ có thể giúp đỡ các CEO trong lĩnh vực quản trị hoạt động chuyển đổi số của doanh nghiệp. Tất nhiên không thể phủ nhận vai trò của CEO, bởi vì chính CEO là người ra quyết định cuối cùng. CEO là đại diện cho sức mạnh hiện tại của doanh nghiệp, còn CDO chính là sức mạnh cho tương lai của doanh nghiệp. Phải có nền tảng, chỗ dựa của các CEO trên con đường định hướng doanh nghiệp với những tiềm lực sẵn có, các CDO mới có thể triển khai chuyển đổi số một cách hiệu quả nhất. Với các doanh nghiệp nhỏ, có thể họ sẽ không cần một CDO riêng, lúc này CEO mới là người thích hợp nhất để điều hành con tàu doanh nghiệp trong chặng đường chuyển đổi số. Để thực hiện điều đó, họ cần trau dồi thêm những kỹ năng chuyên môn cũng như kỹ năng mềm để điều hành doanh nghiệp theo hướng mới. Những phân tích trên đây dưới quan điểm của 1Office, còn ý kiến bạn thì sao – bạn nghĩ Ai sẽ là người lãnh đạo chuyển đổi số? Cùng chia sẻ với 1Office nhé!