Chỉ số ROE là gì? Vai trò, công thức và mặt hạn chế của ROE

Chỉ số ROE luôn là một trong những chỉ số đánh giá sức khỏe đầu tư quan trọng trong các báo cáo kinh doanh và phân tích đầu tư của một công ty. Vậy chỉ số ROE là gì? Vai trò, ý nghĩa ra sao? Những yếu tố nào tác động sự tăng giảm của chỉ số này? Cùng 1Office tìm hiểu cụ thể trong bài viết sau.

Chỉ số ROE là gì?

ROE là viết tắt của “Return on Equity”, hay “Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu”. Chỉ số ROE là một chỉ số dùng để đánh giá khả năng sử dụng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp một cách hiệu quả để tạo ra lợi nhuận. 

Nói đơn giản, chỉ số ROE cho thấy mức độ sinh lời và hiệu suất của doanh nghiệp trong việc sử dụng vốn chủ sở hữu. ROE không chỉ thể hiện sự hấp dẫn của doanh nghiệp đối với nhà đầu tư mà còn phản ánh về tình hình tài chính và sức tăng trưởng của công ty.

>>> Xem thêm: Tỷ suất lợi nhuận là gì? Công thức tính, ý nghĩa và vai trò

Ý nghĩa của chỉ số ROE

Chỉ số ROE đóng vai trò quan trọng trong đánh giá hoạt động tài chính của doanh nghiệp:

• Đánh giá hiệu suất tài chính: ROE phản ánh khả năng của doanh nghiệp tạo ra lợi nhuận từ vốn chủ sở hữu. Nếu ROE cao, cho thấy doanh nghiệp đang sử dụng nguồn vốn một cách hiệu quả.
• So sánh với đối thủ trong ngành: ROE một phần phản ánh hiệu suất tài chính của doanh nghiệp với các đối thủ cùng ngành. Điều này giúp nhà quản trị có thể xác định vị thế của doanh nghiệp trên thị trường.
• Thể hiện sức mạnh tài chính: ROE cao thường phản ánh sức mạnh tài chính của doanh nghiệp và khả năng thu hút đầu tư hoặc tài trợ với lãi suất thấp.
• Đánh giá tăng trưởng: Phân tích ROE có thể giúp đánh giá khả năng tăng trưởng của doanh nghiệp. Nếu ROE tăng đều theo thời gian, điều này cho thấy doanh nghiệp đang quản lý vốn chủ sở hữu hiệu quả và tạo ra lợi nhuận bền vững.

Công thức tính và cách phân tích chỉ số ROE chuẩn xác

Công thức tính ROE

Bạn có thể dựa vào công thức sau để tính chỉ số ROE của bất kỳ doanh nghiệp nào:

Hướng dẫn phân tích chỉ số ROE

Dựa vào ROE, nhà đầu tư có thể hiểu được mức độ sinh lời mà mỗi đồng vốn chủ sở hữu mang lại.

• Nếu ROE dương, điều này cho thấy doanh nghiệp đang kinh doanh có lãi.
• Nếu ROE âm, doanh nghiệp vận hành thiếu hiệu quả và đang ghi nhận lỗ.

Khi ROE của một doanh nghiệp cao, có thể thấy rằng công ty có tiềm năng phát triển, và nhà đầu tư có thể xem xét đầu tư vào công ty đó. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu phụ thuộc vào nhiều yếu tố như quy mô của doanh nghiệp, lĩnh vực kinh doanh, thời vụ kinh doanh và mức độ rủi ro.

Đối với doanh nghiệp, chỉ số ROE – Return On Equity cao cho thấy công ty đang hoạt động tốt, ban lãnh đạo có thể tiếp tục duy trì chiến lược kinh doanh hiện tại. Ngược lại, nếu ROE thấp, ban lãnh đạo cần xem xét và điều chỉnh chiến lược kinh doanh để đạt được hiệu quả tốt hơn.

>>> Xem thêm: Hướng dẫn cách đọc & phân tích báo cáo tài chính cơ bản

Một nguyên tắc chung khi so sánh giữa các doanh nghiệp là chỉ số ROE nên ở mức bằng hoặc cao hơn mức trung bình của ngành.

Ví dụ: Công ty A đã duy trì ROE ổn định ở mức 20% trong vài năm qua, so với mức trung bình của các công ty trong cùng ngành là 15%. Từ đó, bạn có thể kết luận rằng công ty A đã sử dụng vốn cổ đông một cách hiệu quả để tạo ra lợi nhuận vượt trội so với mức trung bình.

Do đó, bạn nên đánh giá ROE theo các góc độ cụ thể như sau:

• Nếu ROE nhỏ hơn hoặc bằng lãi suất vay của ngân hàng, điều này có nghĩa là lợi nhuận được tạo ra chủ yếu để trả lãi vay. Nếu công ty có khoản vay ngân hàng tương đương hoặc lớn hơn vốn cổ đông, thì lợi nhuận có thể chỉ đủ để chi trả lãi vay.
• Nếu ROE cao hơn lãi suất vay của ngân hàng, cần phải đánh giá liệu công ty đã tận dụng hết tiềm năng cạnh tranh trên thị trường hay chưa để đảm bảo có thể tăng ROE trong tương lai hay không.

Các yếu tố ảnh hưởng tới chỉ số ROE là gì?

Để thay đổi chỉ số ROE, doanh nghiệp cần can thiệp vào một trong ba yếu tố: Tỷ suất lợi nhuận ròng, vòng quay tài sản và đòn bẩy tài chính. Bằng cách sử dụng mô hình Dupont, bạn có thể hiểu rõ hơn về sự biến động của ROE cũng như có thể dự đoán chính xác tỷ suất lợi nhuận trong các năm tiếp theo.

Tỷ suất lợi nhuận ròng

Biên lợi nhuận ròng hay tỷ suất lợi nhuận ròng được tính theo công thức sau:

Tỷ suất lợi nhuận ròng = Lợi nhuận sau thuế x Doanh thu

Tỷ suất lợi nhuận ròng thể hiện mức lợi nhuận được tạo ra từ mỗi đồng doanh thu. Khi chỉ số này tăng, đó là dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp đang hoạt động hiệu quả, có lợi thế cạnh tranh. Do đó, có thể tăng giá bán hoặc tìm cách giảm chi phí trên mỗi đơn vị sản phẩm.

Vòng quay tài sản

Yếu tố thứ hai có thể thay đổi chỉ số ROE là vòng quay tài sản, với công thức tính như sau:

Vòng quay tài sản = (Doanh thu / Tổng tài sản)

Vòng quay tài sản đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp. Khi chỉ số này tăng, doanh nghiệp đang tạo ra nhiều doanh thu hơn từ tài sản hiện có.

Đòn bẩy tài chính

Đòn bẩy tài chính là một chỉ số phản ánh mối quan hệ giữa tổng tài sản và nguồn vốn sẵn có của doanh nghiệp, được tính theo công thức:

Đòn bẩy tài chính = (Tổng tài sản / Vốn chủ sở hữu).

Khi chỉ số đòn bẩy tài chính tăng, điều này cho thấy doanh nghiệp đang sử dụng nguồn vốn vay từ bên ngoài nhiều hơn để thực hiện sản xuất và kinh doanh.

Cách ứng dụng chỉ số ROE trong doanh nghiệp

Tính mức độ tăng trưởng của doanh nghiệp

Tốc độ tăng trưởng của một doanh nghiệp phụ thuộc nhiều vào khả năng sinh lời của công ty đó:

Tốc độ tăng trưởng (g) = ROE x Tỷ lệ tái đầu tư

Mỗi năm, doanh nghiệp chi trả một phần lợi nhuận dưới dạng cổ tức cho cổ đông. Phần còn lại của lợi nhuận sẽ được tái đầu tư vào hoạt động sản xuất kinh doanh.

Tỷ lệ tái đầu tư (%) = (1 – Tỷ lệ chi trả cổ tức)

Tốc độ tăng trưởng của doanh nghiệp trong tương lai có thể được tính bằng cách nhân ROE với tỷ lệ tái đầu tư.

Ví dụ: Công ty X và Y đều có ROE là 15%. Công ty X chi trả cổ tức hàng năm với tỷ lệ là 25%. Trong khi đó, Công ty Y chỉ chi trả cổ tức với tỷ lệ là 10%. Kết quả:

• Tốc độ tăng trưởng của X = 15% x (1 – 25%) = 11.25%
• Tốc độ tăng trưởng của Y = 15% x (1 – 10%) = 13.5%

Mặc dù Công ty X có tỷ lệ chi trả cổ tức cao hơn so với Công ty Y, nhưng dựa trên công thức tính toán, Công ty Y được dự đoán sẽ có tốc độ tăng trưởng cao hơn trong tương lai. Trong tầm nhìn dài hạn, cổ phiếu của Công ty Y có thể trở nên hấp dẫn hơn so với Công ty X.

Đánh giá khả năng tạo giá trị cho cổ đông

Đánh giá khả năng tạo ra giá trị cho cổ đông dựa trên hiệu quả sử dụng vốn là một phần quan trọng trong việc định giá mà cổ đông có thể nhận được. Thông thường, để đánh giá khả năng tạo ra giá trị cho cổ đông, chỉ số ROE được so sánh với tỷ suất sinh lợi kỳ vọng khi mua cổ phần của công ty (tức là chi phí sử dụng vốn cổ phần). Điều này có thể diễn giải qua các trường hợp sau:

• ROE nhỏ hơn chi phí sử dụng vốn cổ phần: Đây là dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp hoạt động không hiệu quả và lợi nhuận ngày càng giảm dần so với kỳ vọng ban đầu.
• ROE lớn hơn chi phí sử dụng vốn cổ phần: Điều này cho thấy công ty đang hoạt động tốt, biết cách tái đầu tư thu nhập và tạo ra giá trị vượt qua kỳ vọng ban đầu.

Đánh giá năng lực cạnh tranh 

Các doanh nghiệp sở hữu ưu thế cạnh tranh về thương hiệu, công nghệ và các yếu tố khác thường thể hiện sự vượt trội so với đối thủ cạnh tranh. Nhờ vào điều này, các doanh nghiệp có khả năng đạt được lợi nhuận cao và chỉ số ROE cũng vượt trội so với trung bình ngành. Điều này cũng phản ánh năng lực cạnh tranh bền vững của các doanh nghiệp trên thị trường.

Những điểm hạn chế của chỉ số Return On Equity

Chỉ số ROE bất ổn định khi lợi nhuận bất thường

Sự biến động không đồng đều trong lợi nhuận của một công ty là một trong những nguyên nhân gây không ổn định cho chỉ số ROE. Điều này đặc biệt tạo ra khó khăn cho ban lãnh đạo trong việc đánh giá hiệu quả hoạt động và đưa ra quyết định.

Bị điều chỉnh bởi chính sách kế toán

Một số doanh nghiệp thường điều chỉnh, thay đổi các chính sách kế toán ví dụ như kéo dài tuổi thọ dự án, giảm tỷ lệ khấu hao nhằm tăng cạnh tranh hoặc thu hút vốn đầu tư. Điều này sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận ròng và chỉ số ROE của doanh nghiệp. Ngoài ra, trong công thức tính ROE không tính toán các tài sản vô hình như sáng chế, quyền sở hữu trí tuệ,… Điều này gây ra sai số trong tính toán và không thể hiện đầy đủ lợi thế của mỗi công ty.

—————————-

Hy vọng qua bài viết trên đây bạn đã hiểu rõ chỉ số ROE là gì, ý nghĩa và cách tính của chỉ số này để phân tích tình hình kinh doanh của doanh nghiệp một cách hiệu quả nhất. Nếu muốn cập nhật nhanh nhất những kiến thức hữu ích và nhận những biểu mẫu miễn phí hàng tuần, hãy Quan tâm trang Zalo OA của 1Office ngay!