Chi phí cận biên là gì? Cách tính Marginal Cost chuẩn xác

Quản lý chi phí cận biên là một khía cạnh đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát chi phí, giá sản phẩm và định hướng chiến lược cạnh tranh cho một doanh nghiệp. Trong bài viết này, 1Office sẽ giúp các CFO, CEO nắm rõ về vai trò, cách tính toàn và quản lý chi phí cận biên để đảm bảo sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

1. Chi phí cận biên là gì? Ý nghĩa và vai trò

1.1. Khái niệm chi phí cận biên (Marginal Cost)

Chi phí cận biên (Marginal Cost – MC) còn được gọi là chi phí biên sản phẩm hoặc chi phí đơn vị – một thuật ngữ dùng trong kế toán quản trị.

Chi phí cận biên là tổng chi phí mà doanh nghiệp phải chi trả để sản xuất thêm một đơn vị sản phẩm hoặc dịch vụ bổ sung. Chi phí cận biên sẽ giúp nhà kinh doanh xác định sự biến động của việc sản xuất thêm sản phẩm/dịch vụ lên tổng chi phí của doanh nghiệp hoặc tổ chức.

Marginal Cost được xác định bằng cách lấy tổng thay đổi của chi phí sản xuất thêm một đơn vị hàng hóa chia cho tổng thay đổi của số lượng hàng hóa được sản xuất ra. Trong môi trường kinh doanh cạnh tranh ngày nay, một doanh nghiệp sẽ dựa vào chi phí cận biên và giá bán để tính sản lượng đầu ra.

Ví dụ: Một doanh nghiệp  sản xuất 100 chiếc bánh Pizza với chi phí tổng cộng là 5.000.000 đồng, nếu doanh nghiệp sản xuất thêm 1 chiếc bánh Pizza nữa thì chi phí tổng cộng là 5.002.000 đồng. Vậy chi phí cận biên của chiếc bánh Pizza thứ 101 sẽ được tính theo công thức: (5.002.000 – 5.000.000) ∕ (101 – 100) = 2.000 đồng.

1.2. Ý nghĩa và vai trò của chi phí cận biên

Sự hiểu biết về chi phí cận biên rất quan trọng trong quản lý doanh nghiệp bởi nó giúp nhà quản trị đánh giá hiệu quả của quy trình sản xuất và định giá sản phẩm. Đồng thời hỗ trợ trong việc đưa ra quyết định tăng cường hiệu suất hoặc cắt giảm chi phí để tối ưu hóa lợi nhuận. Dưới đây là ý nghĩa của chi phí cận biên:

• Trong sản xuất: Marginal Cost giúp doanh nghiệp xác định mức sản lượng tối ưu để đạt được lợi nhuận cao nhất. Nếu chi phí cận biên lớn hơn doanh thu cận biên, doanh nghiệp sẽ chịu lỗ khi sản xuất thêm một đơn vị sản phẩm. Ngược lại, nếu chi phí cận biên nhỏ hơn doanh thu cận biên, doanh nghiệp sẽ có lãi khi sản xuất thêm một đơn vị sản phẩm.
• Trong Marketing: Chi phí cận biên giúp doanh nghiệp xác định mức giá tối ưu để tối đa hóa doanh thu. Nếu chi phí cận biên bằng giá bán, doanh nghiệp sẽ đạt được lợi nhuận tối đa.
• Trong tài chính: Nó giúp nhà đầu tư xác định mức đầu tư tối ưu để đạt được lợi nhuận mong muốn. Nếu chi phí cận biên lớn hơn lợi nhuận cận biên, nhà đầu tư sẽ chịu lỗ khi đầu tư thêm một đơn vị vốn. Ngược lại, nếu chi phí cận biên nhỏ hơn lợi nhuận cận biên, nhà đầu tư sẽ có lãi khi đầu tư thêm một đơn vị vốn.

Tham khảo:

• Chi phí lãi vay là gì? Công thức chuẩn và điều kiện được trừ 
• Chi phí tài chính là gì? Vai trò và kinh nghiệm phân tích

2. Công thức tính chi phí cận biên

Công thức tính chi phí cận biên (Marginal Cost) là:

Chi phí cận biên = Thay đổi của tổng chi phí / Thay đổi của tổng số lượng

Ký hiệu công thức: MC = (ΔTC/ΔQ)

Trong đó:

• MC (Marginal Cost): Chi phí cận biên.
• ΔTC (Total Cost): Sự biến đổi trong tổng chi phí do sản xuất hoặc cung cấp thêm một đơn vị sản phẩm hoặc dịch vụ.
• ΔQ (Quantity): Sự biến đổi trong số lượng sản phẩm hoặc đơn vị dịch vụ thêm vào.

Lưu ý rằng công thức này chỉ tính toán chi phí bổ sung cho một đơn vị sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể và không tính toán tổng chi phí cho toàn bộ sản xuất hoặc hoạt động kinh doanh.

Biểu diễn bằng hình vẽ, chi phí cận biên thường có dạng hình chữ U.

Ở phần đầu của đường, chi phí cận biên giảm dần. Điều này là do các yếu tố sản xuất được khai thác hiệu quả hơn khi doanh nghiệp sản xuất nhiều hơn. Tuy nhiên, khi sản lượng tiếp tục tăng lên, chi phí cận biên sẽ bắt đầu tăng lên. Điều này là do các yếu tố sản xuất bắt đầu trở nên khan hiếm hơn và khó khai thác hơn.

3. Ví dụ về chi phí cận biên trong doanh nghiệp

Một công ty sản xuất bánh quy có chi phí cố định là 100 triệu đồng và chi phí biến đổi là 10.000 đồng cho mỗi chiếc bánh quy được sản xuất.

• Nếu công ty sản xuất 100 chiếc bánh quy: tổng chi phí sẽ là 100 triệu đồng + (10.000 đồng * 100 chiếc) = 200 triệu đồng. Chi phí cận biên của chiếc bánh quy thứ 101 là 10.000 đồng (đã bao gồm chi phí nguyên vật liệu, chi phí nhân công và các chi phí biến đổi khác).
• Nếu công ty bán mỗi chiếc bánh quy với giá 15.000 đồng: doanh thu sẽ là 15.000 đồng * 100 chiếc = 1.500 triệu đồng. Doanh thu cận biên của chiếc bánh quy thứ 101 là 15.000 đồng (bằng giá bán của chiếc bánh quy).

Vì doanh thu cận biên > chi phí cận biên, nên nếu sản xuất thêm chiếc bánh quy thứ 101 thì công ty sẽ có khả năng thu về lợi nhuận. Từ đây cho thấy tầm quan trọng của việc phân tích chi phí cận biên. Nhà quản trị hiểu rõ về chi phí cận biên sẽ giúp doanh nghiệp đưa ra các quyết định kinh doanh tối ưu và đạt được mục tiêu của mình.

4. Sai lầm cần tránh khi phân tích chi phí cận biên

Yếu tố thời gian không tính trong chi phí cận biên:
Chi phí cận biên là chi phí phát sinh thêm khi sản xuất thêm một đơn vị sản phẩm. Tuy nhiên, chi phí cận biên có thể thay đổi theo thời gian. Ví dụ, chi phí biến đổi có thể tăng lên do lạm phát. Do đó, khi phân tích chi phí cận biên, cần tính đến yếu tố thời gian.

Không tính đến chi phí cố định:
Chi phí cận biên chỉ tính đến chi phí biến đổi. Chi phí cố định là chi phí không thay đổi theo sản lượng. Tuy nhiên chi phí cố định cũng là một yếu tố quan trọng cần xem xét khi đưa ra quyết định kinh doanh.

Không tính đến các yếu tố khác:
Chi phí cận biên có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khác ngoài quy mô sản xuất, chẳng hạn như công nghệ sản xuất, thị trường, v.v. Do đó khi phân tích chi phí cận biên cần xem xét các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến chi phí.

Không sử dụng chi phí cận biên để đưa ra quyết định:
Chi phí cận biên là một công cụ hữu ích để đưa ra quyết định kinh doanh do đó nhà quản lý cần sử dụng chi phí cận biên một cách cẩn thận để đưa ra quyết định chính xác. Chi phí cận biên chỉ là một trong nhiều yếu tố cần xem xét khi đưa ra quyết định kinh doanh. Các yếu tố khác cần xem xét bao gồm nhu cầu thị trường, khả năng cạnh tranh, v.v.

5. Top 5 cách cắt giảm chi phí cận biên hiệu quả

5.1. Tối ưu hóa quy trình sản xuất

Tối ưu hóa quy trình sản xuất là cách hiệu quả nhất để cắt giảm chi phí cận biên. Điều này có thể được thực hiện bằng cách cải thiện hiệu quả sử dụng nguyên vật liệu, nhân công và máy móc thiết bị. Một số cách để tối ưu hóa quy trình sản xuất bao gồm:

• Sử dụng các công cụ và kỹ thuật sản xuất tiên tiến
• Tăng cường tự động hóa
• Giảm thiểu lãng phí
• Tối ưu hóa chuỗi cung ứng

5.2. Tìm kiếm các nhà cung cấp giá rẻ hơn

Chi phí nguyên vật liệu là một phần lớn trong chi phí cận biên. Do đó, việc tìm kiếm các nhà cung cấp giá rẻ hơn có thể giúp doanh nghiệp tiết kiệm được một khoản chi phí đáng kể. Khi tìm kiếm nhà cung cấp, doanh nghiệp cần lưu ý đến chất lượng sản phẩm, dịch vụ và thời gian giao hàng.

5.3. Tăng cường năng suất lao động

Năng suất lao động là thước đo hiệu quả sử dụng lao động. Việc tăng cường năng suất lao động có thể giúp doanh nghiệp giảm chi phí nhân công, từ đó giảm chi phí cận biên. Một số cách để tăng cường năng suất lao động bao gồm:

• Cải thiện quy trình làm việc
• Cung cấp công cụ và thiết bị tốt hơn
• Đào tạo và phát triển nhân viên
• Sử dụng công nghệ để tự động hóa các công việc
• Tạo ra môi trường làm việc hiệu quả

5.4. Giảm thiểu các chi phí không cần thiết

Kiểm tra danh sách chi phí sản xuất của doanh nghiệp và xem xét những khoản chi phí không cần thiết hoặc lãng phí. Bao gồm việc loại bỏ hoặc giảm bớt các dự án không cần thiết, tiết kiệm năng lượng và nguồn tài nguyên đồng thời cắt giảm các khoản chi phí quản lý không cần thiết.

5.5. Tăng cường đầu tư công nghệ hiện đại

Công nghệ hiện đại có thể giúp doanh nghiệp cải thiện hiệu quả sản xuất và giảm chi phí. Một số công nghệ hiện đại có thể giúp cắt giảm chi phí cận biên bao gồm:

• Hệ thống tự động hóa
• Hệ thống quản lý kho hàng
• Hệ thống quản lý sản xuất

Nhận bản dùng thử tính năng miễn phí

1Office CRM – Một phần mềm giải quyết tất cả bài toán trên, hỗ trợ doanh nghiệp quản lý quá trình mua hàng – bán hàng, quản lý xuất – nhập – tồn kho,… cùng nhiều tính năng tích hợp thông minh khác. Nhận ngay bản dùng thử tính năng Quản lý bán hàng 1Office CRM hôm nay để được tư vấn và hỗ trợ hoàn toàn miễn phí.

6. FAQ: Một số thuật ngữ liên quan đến chi phí cận biên

6.1. Mối quan hệ giữa chi phí cận biên và chi phí bình quân

Chi phí cận biên là chi phí phát sinh thêm khi sản xuất thêm một đơn vị sản phẩm. Chi phí bình quân là chi phí của một đơn vị sản phẩm được tính bằng cách chia tổng chi phí cho số lượng sản phẩm được sản xuất.

Mối quan hệ giữa chi phí cận biên và chi phí bình quân phụ thuộc vào quy luật năng suất cận biên giảm dần. Quy luật này cho biết rằng khi một yếu tố sản xuất được thêm vào một lượng cố định các yếu tố sản xuất khác, thì sản lượng cận biên sẽ giảm dần.

• Khi chi phí cận biên thấp hơn chi phí bình quân, chi phí bình quân sẽ giảm dần.
• Khi chi phí cận biên bằng chi phí bình quân, chi phí bình quân đạt giá trị tối thiểu.
• Khi chi phí cận biên lớn hơn chi phí bình quân, chi phí bình quân sẽ tăng dần.

6.2. Mối quan hệ giữa chi phí cận biên và lợi ích cận biên

Lợi ích cận biên là lợi ích thu được thêm khi sản xuất thêm một đơn vị sản phẩm. Mối quan hệ giữa chi phí cận biên và lợi ích cận biên được thể hiện trong định luật lợi ích cận biên giảm dần. Định luật này cho biết rằng khi một yếu tố sản xuất được thêm vào một lượng cố định các yếu tố sản xuất khác, thì lợi ích cận biên sẽ giảm dần.

• Nếu lợi ích cận biên lớn hơn chi phí cận biên, doanh nghiệp sẽ có lợi nhuận khi sản xuất thêm sản phẩm.
• Nếu lợi ích cận biên bằng chi phí cận biên, doanh nghiệp sẽ hòa vốn khi sản xuất thêm sản phẩm.
• Nếu lợi ích cận biên nhỏ hơn chi phí cận biên, doanh nghiệp sẽ thua lỗ khi sản xuất thêm sản phẩm.

—————

Hy vọng qua bài viết mà 1Office đã chia sẻ, các nhà quản trị có thể hiểu rõ hơn về chi phí cận biên là gì và cách áp dụng chúng để ra quyết định kinh doanh hoặc thiết lập chiến lược phù hợp cho doanh nghiệp mình. Chúc Quý doanh nghiệp thành công!