Growth mindset là gì? Người có tư duy cầu tiến là người thế nào?
Trong một thế giới không ngừng thay đổi, tư duy cầu tiến (Growth Mindset) trở thành yếu tố quan trọng giúp cá nhân và tổ chức phát triển bền vững. Được giới thiệu bởi Tiến sĩ Carol Dweck, khái niệm này nhấn mạnh rằng trí thông minh và khả năng có thể được cải thiện thông qua nỗ lực và học hỏi không ngừng. Vậy Growth Mindset là gì, tại sao nó quan trọng trong quản trị doanh nghiệp, và làm thế nào để rèn luyện tư duy này? Hãy cùng khám phá cách ứng dụng Growth Mindset để thúc đẩy sự đổi mới, linh hoạt và thành công trong môi trường kinh doanh hiện đại.
1. Growth Mindset là gì?
Growth Mindset (Tư duy cầu tiến) là quan điểm cho rằng khả năng, trí tuệ và kỹ năng của con người có thể phát triển thông qua nỗ lực, học hỏi và sự kiên trì. Khái niệm này được nghiên cứu và phát triển bởi Tiến sĩ Carol Dweck, nhấn mạnh rằng những người sở hữu tư duy cầu tiến không coi thất bại là dấu chấm hết mà xem đó là cơ hội để học hỏi và phát triển bản thân.
Tư duy cầu tiến mang lại nhiều lợi ích không chỉ cho cá nhân mà còn cho tổ chức. Những người có growth mindset thường sáng tạo hơn, linh hoạt hơn và có khả năng giải quyết vấn đề tốt hơn. Họ cũng dễ dàng thích nghi với môi trường thay đổi và thường tìm cách thúc đẩy đội nhóm của mình đạt được thành công.
Người có Tư duy cầu tiến thường có những đặc điểm nổi bật như:
- Khả năng đón nhận phản hồi: Họ không sợ hãi khi nhận xét từ người khác, mà coi đó là cơ hội để cải thiện.
- Liên tục tìm kiếm thử thách: Họ thích đặt ra mục tiêu mới và không ngại đối mặt với những quyết định khó khăn.
- Học hỏi suốt đời: Họ tin tưởng vào việc học là quá trình liên tục và luôn tìm kiếm cơ hội để nâng cao bản thân.
2. Tại sao Growth mindset quan trọng đối với sự phát triển của doanh nghiệp?
Trong môi trường kinh doanh ngày nay, growth mindset trở thành yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp tồn tại và phát triển bởi các lý do sau.
2.1. Tạo ra một văn hóa học hỏi
Khi doanh nghiệp khuyến khích nhân viên sở hữu growth mindset, họ vô hình chung xây dựng một văn hóa học hỏi mạnh mẽ. Điều này dẫn đến việc nhân viên cảm thấy thoải mái hơn khi chia sẻ ý tưởng, đóng góp sáng kiến và thử nghiệm những phương pháp mới. Một môi trường như vậy không chỉ thúc đẩy sự đổi mới mà còn tạo điều kiện phát triển cho tất cả cá nhân trong tổ chức.
2.2. Khả năng chấp nhận thay đổi
Thế giới kinh doanh luôn biến đổi không ngừng, và doanh nghiệp cần phải có khả năng thích nghi để tồn tại. Những nhân viên với tư duy cầu tiến không chỉ chấp nhận thay đổi mà còn chủ động tìm kiếm cơ hội trong những thay đổi đó. Họ sẵn lòng học hỏi các kỹ năng mới và áp dụng chúng vào thực tiễn, từ đó giúp doanh nghiệp tăng cường khả năng cạnh tranh.
2.3. Tăng cường động lực làm việc
Một trong những tác động tích cực lớn nhất của growth mindset trong doanh nghiệp là khả năng gia tăng động lực làm việc của nhân viên. Khi mọi người tin rằng họ có thể phát triển và tiến bộ, họ sẽ tự động cảm thấy hứng thú hơn với công việc của mình. Điều này không chỉ khiến họ làm việc hiệu quả hơn mà còn góp phần tạo ra một môi trường tích cực cho toàn bộ đội nhóm.
3. Người có tư duy cầu tiến là người thế nào?
Người có tư duy cầu tiến (Growth Mindset) là những người tin rằng khả năng và trí tuệ có thể phát triển thông qua sự nỗ lực, học hỏi và kiên trì. Họ không coi thất bại là dấu chấm hết mà xem đó là cơ hội để cải thiện bản thân.
✔ Kiên trì và không bỏ cuộc: Duy trì động lực ngay cả khi gặp khó khăn.
Người có tư duy cầu tiến (Growth Mindset) là những người tin rằng khả năng, trí tuệ và kỹ năng của họ không phải yếu tố cố định mà có thể phát triển thông qua sự nỗ lực, học hỏi và kiên trì. Họ không sợ thất bại mà xem đó là một phần tất yếu của quá trình trưởng thành, từ đó rút ra bài học để cải thiện bản thân.
✔ Chấp nhận thử thách: Luôn sẵn sàng đối mặt với khó khăn và tìm cách vượt qua.
Một trong những đặc điểm nổi bật của người có tư duy cầu tiến là họ không ngại thử thách. Thay vì tránh né những nhiệm vụ khó khăn, họ chủ động tìm kiếm cơ hội để phát triển kỹ năng mới, nâng cao năng lực và mở rộng giới hạn bản thân. Họ hiểu rằng chỉ khi đối mặt với những trở ngại, họ mới có thể trở nên mạnh mẽ hơn.
✔ Chủ động tiếp thu phản hồi: Coi góp ý là cơ hội để hoàn thiện bản thân.
Ngoài ra, họ có khả năng tiếp nhận phản hồi một cách tích cực. Khi nhận được lời góp ý, thay vì cảm thấy bị chỉ trích hay nản lòng, họ xem đó là cơ hội để cải thiện. Họ sẵn sàng lắng nghe quan điểm từ người khác, phân tích những điểm chưa tốt và tìm cách khắc phục để phát triển hơn mỗi ngày.
✔ Học hỏi từ thất bại: Xem sai lầm là cơ hội để phát triển, không sợ mắc lỗi.
Người có tư duy cầu tiến cũng kiên trì và không dễ dàng bỏ cuộc. Khi gặp khó khăn, họ không nản lòng mà cố gắng tìm giải pháp. Họ hiểu rằng thành công không đến ngay lập tức mà cần có thời gian để học hỏi, điều chỉnh và cải thiện liên tục. Chính sự bền bỉ này giúp họ đạt được những mục tiêu dài hạn và gặt hái thành công bền vững.
✔ Luôn tìm kiếm sự phát triển: Không ngừng học hỏi, rèn luyện kỹ năng mới.
Bên cạnh đó, họ có tinh thần học hỏi suốt đời. Họ không giới hạn bản thân trong những gì đã biết mà luôn tìm cách mở rộng hiểu biết, tiếp thu kiến thức mới và trau dồi kỹ năng. Điều này giúp họ thích nghi nhanh với những thay đổi của xã hội và luôn giữ vững lợi thế cạnh tranh.
✔ Truyền cảm hứng cho người khác: Thúc đẩy đội nhóm cùng phát triển, tạo ra môi trường tích cực.
Ngoài việc phát triển bản thân, người có tư duy cầu tiến cũng tạo ra tác động tích cực đến những người xung quanh. Họ truyền cảm hứng, khuyến khích đồng nghiệp, bạn bè không ngừng học hỏi và phát triển. Trong môi trường làm việc, họ giúp xây dựng một văn hóa tích cực, nơi mọi người sẵn sàng hỗ trợ nhau để cùng tiến bộ.
Nhờ những đặc điểm này, người có tư duy cầu tiến thường đạt được thành công trong cả công việc lẫn cuộc sống. Họ không ngại thay đổi, luôn tìm kiếm cơ hội để phát triển và biết cách biến thử thách thành động lực để tiến xa hơn.
4. Sự khác nhau giữa Growth mindset và Fixed mindset
Hai lối tư duy phổ biến nhất hiện nay là: Tư duy cầu tiến (growth mindset) và tư duy bảo thủ (fixed mindset) đang không chỉ ảnh hưởng đến cách chúng ta đối mặt với thử thách mà còn quyết định thành công hay thất bại. Hiểu rõ sự khác biệt giữa hai loại tư duy này không chỉ giúp bạn nhận ra thái độ hiện tại của mình mà còn mở ra cánh cửa để thay đổi và phát triển một cách bền vững. Sự khác nhau giữa 2 lối tư duy được tóm tắt trong bảng sau:
| Growth Mindset | Fixed Mindset | |
| Quan niệm về khả năng | Tin rằng khả năng có thể phát triển thông qua nỗ lực, học hỏi và sự kiên trì. | Cho rằng khả năng và tài năng là bẩm sinh, cố định và không thể thay đổi. |
| Cách nhìn nhận thất bại | Xem thất bại là cơ hội học hỏi, phân tích nguyên nhân để cải thiện và cố gắng hơn. | Sợ thất bại, coi thất bại là minh chứng cho sự yếu kém và thường tránh các tình huống rủi ro. |
| Thái độ với thử thách | Chấp nhận và tìm kiếm thử thách để phát triển, luôn nỗ lực vượt qua khó khăn. | Tránh né thử thách, chọn những việc dễ dàng để bảo vệ hình ảnh bản thân. |
| Phản hồi và phê bình | Chào đón phản hồi, xem đó là cơ hội để tiến bộ. | Thường phản ứng tiêu cực hoặc bỏ qua phản hồi vì cho rằng nó không thể giúp họ thay đổi. |
| Mục tiêu hướng đến | Tập trung vào quá trình, tìm kiếm sự cải thiện và phát triển bản thân hơn là chỉ đạt được kết quả. | Chỉ nhắm đến kết quả cuối cùng, thường chọn các mục tiêu an toàn, ít rủi ro. |
| Phản ứng trước thành công của người khác | Lấy cảm hứng từ thành công của người khác, xem đó là động lực để cố gắng. | Cảm thấy đố kỵ hoặc cho rằng thành công của người khác là mối đe dọa đến giá trị của mình. |
| Tư duy học hỏi | Luôn sẵn sàng học hỏi những điều mới, không ngại thừa nhận những điểm yếu cần cải thiện. | Thường tự giới hạn bản thân trong những gì đã biết, không muốn thử nghiệm hoặc học hỏi thêm. |
| Kết quả dài hạn | Thường đạt được sự phát triển cá nhân và thành công bền vững nhờ thái độ học hỏi liên tục. | Dễ gặp phải sự trì trệ, không phát triển hoặc bỏ lỡ các cơ hội lớn vì nỗi sợ thất bại và thiếu động lực thay đổi. |
5. 8 Cách xây dựng và rèn luyện Growth mindset
5.1. Khuyến khích tinh thần học hỏi mỗi ngày
Tư duy học hỏi liên tục chính là nền tảng quan trọng để xây dựng growth mindset trong môi trường doanh nghiệp. Điều này bắt đầu từ việc tạo ra một văn hóa khuyến khích mỗi cá nhân không ngừng tìm tòi, trau dồi kiến thức và kỹ năng mới. Khi nhân viên cảm thấy được thúc đẩy bởi một môi trường coi trọng việc học hỏi, họ sẽ dần hình thành thói quen chủ động tìm kiếm cơ hội để phát triển bản thân.
Các doanh nghiệp có thể hỗ trợ nhân sự phát triển growth mindset bằng cách tổ chức các buổi đào tạo nội bộ, hội thảo chuyên ngành hoặc chi tiền để nhân viên tham gia các khóa học bên ngoài. Tuy nhiên, để việc này thực sự hiệu quả, nhà quản lý cần tạo ra một không gian làm việc an toàn, nơi mà việc mắc sai lầm được nhìn nhận như một phần tất yếu của quá trình học hỏi, thay vì bị chỉ trích hay phê phán.
5.2. Đặt mục tiêu có tính thách thức nhưng khả thi
Việc đặt ra các mục tiêu không chỉ giúp định hướng mà còn thúc đẩy nhân viên khai phá tiềm năng của chính mình. Tuy nhiên, để phát triển Tư duy cầu tiến, các mục tiêu cần đủ thách thức để kích thích sáng tạo và động lực nhưng vẫn đảm bảo tính khả thi để tránh sự nản lòng. Đây là một nghệ thuật đòi hỏi sự tinh tế từ phía nhà quản lý.
Một chiến lược hiệu quả là chia nhỏ các mục tiêu lớn thành những bước đi cụ thể, giúp nhân viên dễ dàng theo dõi tiến độ và cảm nhận được sự tiến bộ. Đồng thời, việc đánh giá định kỳ cũng rất quan trọng, không chỉ để kiểm tra hiệu quả mà còn để điều chỉnh kịp thời nếu cần. Sự hỗ trợ và khích lệ của quản lý trong suốt quá trình này sẽ giúp nhân viên giữ vững tinh thần và tập trung hơn vào mục tiêu đã đề ra.
5.3. Tôn vinh nỗ lực thay vì chỉ tập trung vào kết quả
Trong môi trường làm việc đề cao growth mindset, nỗ lực luôn được xem là yếu tố đáng trân trọng hơn cả kết quả. Khi nhân viên cảm thấy nỗ lực của họ được công nhận, họ sẽ có động lực để thử nghiệm những cách làm mới, dù đôi khi kết quả chưa đạt như mong đợi. Điều này khuyến khích họ dám bước ra khỏi vùng an toàn và học hỏi từ trải nghiệm của chính mình.
Người quản lý có thể áp dụng điều này thông qua việc đưa ra những lời phản hồi tích cực, không chỉ dừng lại ở việc khen ngợi mà còn giải thích lý do tại sao sự cố gắng đó quan trọng. Việc ghi nhận công khai hoặc trong các buổi họp nhóm cũng là cách tuyệt vời để khuyến khích tinh thần chung, giúp toàn đội thấy rõ giá trị của việc kiên trì và sáng tạo.
5.4. Tạo thói quen phản hồi tích cực
Phản hồi là chìa khóa để thúc đẩy sự tiến bộ trong công việc, đặc biệt trong việc rèn luyện growth mindset. Một môi trường làm việc cởi mở, nơi nhân viên có thể nhận và đưa ra phản hồi một cách tích cực, sẽ giúp họ nhận ra điểm mạnh, điểm yếu của bản thân và liên tục cải thiện.
Để xây dựng không gian này, nhà quản lý cần khéo léo dẫn dắt bằng cách đưa ra những phản hồi cụ thể, rõ ràng và mang tính xây dựng. Đồng thời, họ nên khuyến khích nhân viên đối diện với phản hồi bằng thái độ tích cực, coi đó là cơ hội để phát triển. Điều quan trọng là phản hồi cần đi kèm với các đề xuất cải thiện cụ thể, thay vì chỉ dừng lại ở việc chỉ ra lỗi sai.
5.5. Khuyến khích thử nghiệm và sáng tạo
Một môi trường làm việc thúc đẩy growth mindset cần tạo điều kiện để nhân viên thử nghiệm các ý tưởng mới và chấp nhận rủi ro từ những thất bại có thể xảy ra. Chính sự dũng cảm này sẽ mở ra cánh cửa cho những giải pháp đột phá và sáng tạo.
Doanh nghiệp có thể thiết kế các chương trình đổi mới sáng tạo hoặc cho phép nhân viên thử nghiệm trên các dự án nhỏ, nơi rủi ro được kiểm soát. Quan trọng hơn, cần truyền đạt rằng thất bại không phải là điều đáng sợ mà là một phần của quá trình trưởng thành. Khi nhân viên cảm nhận được sự ủng hộ từ ban lãnh đạo, họ sẽ tự tin hơn để bước ra khỏi giới hạn của mình.
5.6. Đào tạo kỹ năng giải quyết vấn đề
Một trong những yếu tố cốt lõi của growth mindset là khả năng đối mặt và giải quyết vấn đề một cách hiệu quả. Tuy nhiên, không phải ai cũng tự nhiên sở hữu kỹ năng này. Vì vậy, các doanh nghiệp cần tổ chức các chương trình đào tạo tập trung vào việc phát triển kỹ năng phân tích, tư duy logic và cách tiếp cận sáng tạo khi giải quyết vấn đề.
Các buổi huấn luyện thực tế với tình huống giả lập hoặc các hoạt động làm việc nhóm sẽ giúp nhân viên rèn luyện khả năng ứng biến và linh hoạt trước thử thách. Việc lặp đi lặp lại các bài tập này không chỉ giúp nhân viên cải thiện năng lực mà còn xây dựng sự tự tin khi đối mặt với những vấn đề phức tạp.
5.7. Xây dựng đội ngũ với đa dạng quan điểm
Một môi trường làm việc đa dạng, nơi nhân viên đến từ nhiều nền tảng khác nhau, sẽ tạo ra những góc nhìn mới mẻ và phong phú. Sự đa dạng này không chỉ kích thích tư duy sáng tạo mà còn giúp nhân viên học hỏi lẫn nhau, từ đó phát triển một cách toàn diện hơn.
Doanh nghiệp có thể thúc đẩy sự giao lưu giữa các phòng ban hoặc tổ chức các buổi chia sẻ kinh nghiệm, để mỗi người đều có cơ hội tiếp cận với các cách làm việc và quan điểm khác nhau. Khi nhân viên hiểu được giá trị của sự đa dạng, họ sẽ trở nên linh hoạt hơn trong tư duy và sẵn sàng đón nhận những điều mới mẻ.
5.8. Lãnh đạo bằng sự gương mẫu
Người lãnh đạo chính là tấm gương phản chiếu tinh thần growth mindset trong tổ chức. Khi lãnh đạo sẵn sàng nhận sai, học hỏi từ thất bại và không ngừng cải thiện bản thân, họ không chỉ truyền cảm hứng mà còn xây dựng niềm tin trong đội ngũ.
Để thực hiện điều này, lãnh đạo nên thường xuyên chia sẻ những bài học từ trải nghiệm cá nhân, đặc biệt là những câu chuyện về việc vượt qua thất bại. Hành động này không chỉ khích lệ nhân viên mà còn tạo ra một văn hóa làm việc nơi mọi người đều cảm thấy an toàn và tự tin để phát triển.
6. Ứng dụng Growth mindset trong quản trị doanh nghiệp
6.1. Xây dựng văn hóa học tập và phát triển trong tổ chức
Một tổ chức có văn hóa học tập mạnh mẽ sẽ luôn giữ được lợi thế cạnh tranh, đặc biệt trong môi trường kinh doanh không ngừng thay đổi. Growth mindset giúp thúc đẩy tinh thần học hỏi liên tục, khuyến khích nhân viên không ngừng nâng cao năng lực và sẵn sàng thử nghiệm những cách làm mới. Điều này không chỉ cải thiện năng suất mà còn tạo động lực để đội ngũ phát triển toàn diện hơn.
6.2. Tăng cường khả năng thích nghi với thay đổi
Thị trường luôn biến động, và chỉ những doanh nghiệp thích nghi nhanh mới có thể tồn tại và phát triển. Growth mindset giúp doanh nghiệp và đội ngũ nhân viên linh hoạt hơn trong việc đón nhận những thay đổi. Từ việc áp dụng công nghệ mới đến điều chỉnh chiến lược kinh doanh, tư duy cầu tiến là nền tảng để tổ chức vượt qua thách thức và nắm bắt cơ hội.
6.3. Tạo động lực thông qua việc công nhận nỗ lực
Việc khen ngợi sự cố gắng thay vì chỉ tập trung vào kết quả là một cách hiệu quả để duy trì động lực cho nhân viên. Với growth mindset, doanh nghiệp có thể xây dựng một môi trường mà mọi người đều cảm thấy nỗ lực của mình được trân trọng. Điều này không chỉ giúp tăng sự gắn bó mà còn thúc đẩy tinh thần học hỏi và cải thiện liên tục trong công việc.
6.4. Khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới
Sáng tạo và đổi mới là yếu tố sống còn trong quản trị doanh nghiệp. Growth mindset cho phép nhân viên thử nghiệm các ý tưởng mới mà không sợ bị phán xét khi thất bại. Khi thất bại được xem là cơ hội để học hỏi, tổ chức sẽ có nhiều không gian hơn để sáng tạo và cải tiến quy trình, sản phẩm, hoặc dịch vụ, giúp doanh nghiệp phát triển bền vững.
7. Tạm kết
Growth mindset không chỉ là một câu hỏi thú vị mà còn là một khái niệm rất quan trọng trong việc phát triển bản thân và tổ chức. Tư duy cầu tiến không chỉ giúp cá nhân vượt qua thử thách mà còn tạo ra một văn hóa tích cực trong doanh nghiệp. Với những cách rèn luyện và ứng dụng trong quản trị, mọi người đều có cơ hội để khám phá tiềm năng vô hạn của mình và đóng góp vào sự phát triển chung của tổ chức.
