Chuyển đổi số trong giáo dục: Thực trạng, vai trò & giải pháp

Chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục đang trở thành một xu hướng phổ biến trong xã hội ngày nay. Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, giáo dục cũng đang phải thay đổi theo hướng hiện đại hóa để áp dụng những phương pháp giáo dục thông minh hơn. Hãy cùng 1Office tìm hiểu những phương pháp chuyển đổi số trong giáo dục tại bài viết dưới đây. 

1. Chuyển đối số trong giáo dục là gì?

Chuyển đổi số trong giáo dục là sự thay đổi về phương pháp giảng dạy và cải thiện các thiết bị, dụng cụ hỗ trợ để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của học sinh, sinh viên, giảng viên và khuôn viên trường học.

Điều này giúp tạo ra một môi trường học tập nơi mọi thứ được kết nối với nhau. Sự kết hợp sáng tạo của công nghệ, dịch vụ và bảo mật nhằm thu hẹp khoảng cách địa lý, tạo ra trải nghiệm học tập và tăng cường sự tương tác của mọi người.

Chuyển đổi số trong giáo dục thường được triển khai chủ yếu thông qua ba hình thức quan trọng: Ứng dụng công nghệ trong phương pháp giảng dạy, Ứng dụng công nghệ trong quản lý giáo dục và Ứng dụng công nghệ trong lớp học. Các hình thức này thường phụ thuộc vào mục tiêu và cấu trúc tổ chức giáo dục cụ thể:

• Xây dựng và đẩy mạnh nền tảng giáo dục từ xa.
• Ứng dụng công nghệ trong phương pháp giáo dục.
• Số hóa thư viện tài liệu, sách vở.
• Kết hợp hình thức giảng dạy trực tiếp và trực tuyến.
• Triển khai dạy học theo hình thức từ xa.
• Áp dụng công nghệ kiểm tra, theo dõi quá trình học tập của học sinh
• Tạo môi trường học tốt nhất cho công tác học tập và giảng dạy.

2. Tầm quan trọng của chuyển đổi số ngành giáo dục​

Quá trình chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục đã tạo ra những thay đổi đột phá, tạo điều kiện cho việc phát triển nhiều phương pháp giảng dạy và học tập thông minh, tiện lợi. Dưới đây là một số lợi ích quan trọng mà chuyển đổi số mang lại cho ngành giáo dục.

2.1 Chủ động trong học tập và giảng dạy

Chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục đã tạo ra không gian học tập linh hoạt qua mạng Internet, mang đến khả năng học mọi lúc, mọi nơi. Người học giờ đây có thể tiếp thu kiến thức dễ dàng và thuận tiện hơn. Điều này mở ra cho Việt Nam một hệ thống giáo dục hoàn toàn mới.

Lợi ích chính của việc này là tạo ra không gian học tập linh hoạt, phù hợp với mọi đối tượng. Người học có thể học tại nhà, quán cà phê hoặc bất kỳ đâu mà họ cảm thấy thoải mái nhất, giúp họ tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả nhất. Với tinh thần thoải mái, kết quả học tập có thể được cải thiện và nâng cao. Hơn nữa, giảm bớt giới hạn về khoảng cách và tối ưu hóa thời gian học, chương trình giáo dục trực tuyến đã nâng cao tư duy của người học. Điều này mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho quá trình học tập.

2.2  Tăng tính tương tác, nâng cao chất lượng đào tạo

Chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục đào tạo góp phần nâng cao và đảm bảo chất lượng giáo dục thông qua những cải tiến cụ thể:

• Công nghệ số hiện đại giúp lưu trữ thông tin từ cơ bản đến nâng cao, và các phần mềm chuyển đổi hỗ trợ theo dõi các hoạt động giảng dạy. Các nền tảng như Blockchain, điện toán đám mây, sẽ hỗ trợ quản lý và lưu trữ hồ sơ, thông tin về học sinh và giáo viên một cách rõ ràng và minh bạch.
• Tiết kiệm thời gian và giảm chi phí cho quá trình học tập.
• Tối ưu hóa chi phí in ấn so với các phương thức truyền thống.

2.3 Đa dạng thông tin

Sự bùng nổ của Internet và phát triển của công nghệ đã mở ra khả năng cho người học tiếp cận và tìm kiếm nhiều thông tin đa dạng. Mọi thông tin có thể được kiểm tra và xác minh để đảm bảo tính chính xác.

2.4 Tối ưu chi phí vận hành

Một trong những ưu điểm không thể phủ nhận khi chuyển đổi số, dù ở mọi ngành nghề, đó chính là giảm bớt công việc hành chính và giảm chi phí vận hành một cách đáng kể mà vẫn duy trì được hiệu suất cơ bản.

Số hóa quy trình giúp thầy cô, phòng ban, học sinh và phụ huynh trao đổi thông tin, quản lý và hợp tác một cách dễ dàng và nhanh chóng. Làm việc trong môi trường số không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn loại bỏ các công việc không cần thiết, giảm thiểu nhân sự, giúp các đơn vị đào tạo tối ưu hóa chi phí vận hành.

3. Thực trạng chuyển đổi số trong giáo dục tại Việt Nam

Công nghệ đang tạo nên một cuộc cách mạng trong lĩnh vực giáo dục tại Việt Nam. Sự kết hợp giữa phương pháp giảng dạy truyền thống và các thiết bị hiện đại như máy chiếu, bảng điện tử đã mang lại những trải nghiệm học tập mới cho học sinh và sinh viên.

Với sự gia tăng của học tập trực tuyến, nhiều trường học đã áp dụng phương thức này để tạo ra môi trường giáo dục linh hoạt, phù hợp với đa dạng đối tượng học.  Hiện có tới 63 cơ sở giáo dục và đào tạo, khoảng 710 phòng giáo dục tiến hành triển khai xây dựng cơ sở dữ liệu chung. Ngoài ra, có tới 82% trường thuộc khối phổ thông đã ứng dụng phần mềm quản lý trường học trong vận hành.

Chuyển đổi số trong ngành giáo dục còn thúc đẩy việc sử dụng tài liệu E-learning và sách điện tử. Hơn 5.000 bài giảng điện tử và hơn 31.000 câu hỏi trắc nghiệm đã được số hóa, hỗ trợ quá trình học tập. Tin học đã trở thành một môn học bắt buộc từ lớp 3 tiểu học và việc tích hợp công nghệ Steam vào quá trình giảng dạy giúp học sinh khám phá khoa học một cách sinh động.

Các cơ sở giáo dục đại học và viện nghiên cứu đang chủ động nắm bắt thông tin để cải thiện chất lượng đào tạo, đáp ứng nhu cầu của thị trường xã hội.

4. Cơ hội và thách thức khi chuyển đổi số ngành giáo dục  

Chuyển đổi số trong ngành giáo dục mở ra một loạt cơ hội và đồng thời đối mặt với nhiều thách thức như sau:

• Cơ hội:

Trong thời đại 4.0, công nghệ đem lại nhiều lợi ích cho cả giáo viên và học sinh. Sinh viên có thể sử dụng công nghệ để nâng cao kiến thức và mở rộng phạm vi học tập đã được giảng dạy. Ngoài ra, việc số hóa nội dung học tập mở ra nhiều nền tảng và khóa học trực tuyến, tạo cơ hội tiếp cận giáo dục một cách linh hoạt và phù hợp với nhu cầu cá nhân, không phân biệt địa vị xã hội hay độ tuổi.

Đối với giáo viên, chuyển đổi số giúp cải thiện chất lượng giảng dạy và tạo ra môi trường học tập tương tác. Công cụ như bảng trắng thông minh, ứng dụng di động tạo điều kiện cho sự tương tác giữa giáo viên và học sinh. Công nghệ và sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo có thể tự động cập nhật kiến thức giảng dạy, từ đó nâng cao chất lượng học, giảng dạy tại nhiều cơ sở giáo dục.

• Thách thức:

Chuyển đổi số trong ngành giáo dục đang đối mặt với nhiều thách thức đáng kể. Nhiều trường học gặp vấn đề về thiếu hạ tầng kỹ thuật, tạo ra khó khăn trong việc đào tạo năng lực số hóa. Một số giáo viên cũng phản đối thay đổi cách dạy truyền thống vì gặp khó khăn khi tiếp cận công nghệ hiện đại.

Ở các vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa, hạ tầng internet và trang bị công nghệ thông tin vẫn còn nhiều khó khăn. Dạy học trực tuyến và sử dụng phần mềm thông minh là một thách thức tại những địa bàn này do tình trạng kinh tế yếu và địa hình khó khăn.

Các kho tài liệu số cũng gặp khó khăn do hạn chế về nguồn lực tài chính và nhân lực chất lượng. Nhiều thông tin chưa được xác thực và không đồng nhất, dẫn đến lãng phí thời gian, nguồn lực. Ngoài ra, quy định pháp lý trong lĩnh vực giáo dục còn chưa hoàn thiện, ảnh hưởng tiêu cực đến quyền sở hữu trí tuệ và an ninh thông tin.

5. 6 bước chuyển đổi số ngành giáo dục thành công 

Mặc dù hệ thống chuyển đổi số trong giáo dục đang ngày càng trở nên phổ biến nhưng đây là một thách thức không hề dễ dàng. Dưới đây là các giai đoạn và kế hoạch chuyển đổi số trong ngành giáo dục chỉ với 6 bước giúp các trường học ứng dụng thành công.

5.1 Thiết lập môi trường giảng dạy linh động

Phương pháp học truyền thống thường tập trung vào một khu vực cụ thể và không gian nhất định, điều này có thể làm cho học sinh cảm thấy nhàm chán. Trái lại, trong cuộc sống hiện đại ngày nay, việc học chỉ cần sử dụng các thiết bị di động và máy tính giúp học sinh có thể học và trao đổi thông tin với giáo viên ở bất kỳ đâu. Đây là một phương pháp học tập mới mẻ, tạo hứng thú cho người học.

5.2 Tạo nguồn tài liệu học tập không giới hạn

Tài liệu học tập là một kho tàng khổng lồ và việc tìm kiếm cũng như tiếp cận các nguồn tham khảo đã trở nên dễ dàng hơn nhờ vào chuyển đổi số trong giáo dục đại học. Sinh viên và học sinh có thể dễ dàng tìm thấy những tài liệu khác nhau một cách thuận tiện.

Ngoài ra, thời gian và công sức mà người học tiêu tốn để tìm kiếm tài liệu theo cách truyền thống cũng là một vấn đề. Các ứng dụng quản lý tài liệu trong quá trình chuyển đổi số đã giúp người học tiết kiệm thời gian và công sức khi trao đổi thông tin và tìm kiếm tài liệu.

5.3 Đẩy mạnh tương tác trực tuyến giữa người dạy và người học

Phương thức giảng dạy trực tuyến thông qua các phần mềm hoặc trình duyệt web đang trở nên ngày càng phổ biến. Hình thức học này mang lại cơ hội tương tác trực tuyến giữa giáo viên, học sinh và sinh viên, giúp họ kết nối dễ dàng với nhau. Hơn nữa, việc thúc đẩy tương tác trực tuyến cũng tạo ra những trải nghiệm thú vị và giảm thiểu căng thẳng trong quá trình học tập.

5.4 Nâng cao chất lượng giảng dạy

Để cải thiện chất lượng giảng dạy, công nghệ chuyển đổi số trong giáo dục Việt Nam đang trở thành trọng tâm ngày càng được quan tâm và phát triển. Những nỗ lực liên tục từ các nhà nghiên cứu đã hướng đến việc nâng cấp, cập nhật và áp dụng các phần mềm tiên tiến để hỗ trợ công tác giảng dạy. Điều này giúp tạo ra những bài giảng hấp dẫn, thu hút làm tăng hứng thú cho người học.

5.5 Tối ưu chi phí đào tạo

Giải pháp chuyển đổi số trong giáo dục không chỉ mang lại lợi ích về mặt hiệu suất mà còn giúp tối ưu hóa chi phí đào tạo và giảng dạy. Các khoản chi phí cho xây dựng và nâng cấp cơ sở vật chất, thiết bị giảng dạy cũng được giảm thiểu đáng kể. Với ứng dụng chuyển đổi số, việc học có thể diễn ra ở mọi lúc, mọi nơi, trong những khoảng thời gian và không gian linh hoạt khác nhau.

5.6 Ứng dụng công nghệ trong giảng dạy và quản lý

Chuyển đổi số trong giáo dục và quản lý không chỉ mang lại những thành công rõ ràng mà còn tận dụng các công nghệ tiên tiến như hệ thống Big Data để lưu trữ toàn bộ kiến thức liên quan đến công tác giảng dạy, cùng với IoT giúp theo dõi và kiểm soát các hoạt động dạy học và nhiều phần mềm tiên tiến khác cũng được tích hợp vào quá trình này.

——————————

Qua những kiến thức được chia sẻ từ 1Office, hy vọng đã giúp doanh nghiệp hiểu rõ về quy trình chuyển đổi số trong giáo dục cũng như các lợi ích của việc áp dụng công nghệ số trong trường học. Hy vọng rằng những chia sẻ này sẽ là nguồn tham khảo hữu ích, giúp doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi số tại đơn vị một cách nhanh chóng, dễ dàng và hiệu quả.