Nghiên cứu thị trường: Mục đích, quy trình & các phương pháp

Nghiên cứu thị trường đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của hầu hết các doanh nghiệp khi họ muốn bước vào thị trường mới hoặc tung ra sản phẩm, dịch vụ mới. Quá trình này mang lại nhiều lợi ích, bao gồm việc giảm rủi ro, tạo ra ý tưởng sáng tạo và thu hẹp tầm nhìn. Điều này từ đó giúp họ đạt được hiệu quả cao trong kinh doanh. Cùng 1Office khám phá quy trình và các phương pháp nghiên cứu thị trường qua bài viết dưới đây nhé.

1. Nghiên cứu thị trường là gì? Các loại hình nghiên cứu thị trường

Khái niệm 

Nghiên cứu thị trường (Marketing Research) là quá trình thu thập thông tin và dữ liệu liên quan đến lĩnh vực kinh doanh, bao gồm thông tin về khách hàng, đối thủ, sản phẩm và thậm phí là cả các phân khúc thị trường. Thông qua quá trình này, doanh nghiệp có thể xây dựng hướng đi cụ thể, phát triển chiến lược phù hợp, nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững và lâu dài trong tương lai.

Mỗi doanh nghiệp sẽ sử dụng các phương pháp nghiên cứu khác nhau tùy thuộc vào mục tiêu cụ thể, chẳng hạn như việc mở rộng thị trường, ra mắt sản phẩm hoặc dịch vụ mới,  thực hiện chiến dịch truyền thông,… Tuy nhiên, trong mọi tình huống, nghiên cứu thị trường là một nhiệm vụ bắt buộc nhằm đảm bảo cung cấp thông tin chính xác và đầy đủ, từ đó doanh nghiệp có thể lập kế hoạch chiến lược hợp lý và đạt được hiệu quả cao trong kinh doanh.

Các loại hình nghiên cứu thị trường

Nghiên cứu thị trường sơ cấp

Nghiên cứu thị trường sơ cấp là loại nghiên cứu được tiến hành trực tiếp tại khu vực thị trường mục tiêu thông qua các phương pháp như quan sát, khảo sát và thử nghiệm. Kết quả thông tin thu thập thường được chia thành hai loại chính:

• Thông tin thăm dò (exploratory information): Loại thông tin này giúp xác định bản chất của vấn đề chưa được xác định rõ ràng trước đó.
• Thông tin kết luận (conclusive information): Đây là dữ liệu giúp xác định lại các vấn đề mà nghiên cứu thăm dò đã tiến hành xác định.

Kết quả cuối cùng của nghiên cứu thị trường sơ cấp là sự tổng hợp từ những người tham gia và được thu thập dưới dạng dữ liệu thô. Sau đó, doanh nghiệp tiến hành tổng hợp và phân tích để khai thác thông tin sâu và chi tiết hơn dựa vào xu hướng và các phương pháp so sánh.

Nghiên cứu thị trường thứ cấp

Nghiên cứu thị trường thứ cấp là một loại nghiên cứu dựa trên việc sử dụng dữ liệu đã được thu thập, được phân tích trước đó và không thuộc sở hữu của doanh nghiệp. Hầu hết thông tin trong nghiên cứu thứ cấp đều có sẵn và miễn phí nên giúp tiết kiệm chi phí so với loại nghiên cứu sơ cấp.

Loại hình nghiên cứu thứ cấp thường được thực hiện như một bước chuẩn bị cho hoạt động nghiên cứu sơ cấp. Thông tin thu thập được đôi khi không đủ để giải thích kết quả thu được, vì vậy loại nghiên cứu này thường được thực hiện với mục đích làm rõ và phân tích sâu hơn. Ngoài ra, doanh nghiệp cần chuẩn bị nhiều phương án để xử lý lượng lớn dữ liệu do việc quản lý thủ công sẽ khá phức tạp.

Nói chung, cả hai loại nghiên cứu đều có những ưu điểm và hạn chế riêng, nhưng kết quả sẽ được tối ưu khi biết cách kết hợp chúng một cách hợp lý. Việc áp dụng đúng cách sẽ giúp doanh nghiệp thu thập một lượng lớn thông tin hữu ích và tiên đoán mọi khả năng có thể xảy ra.

2. Vì sao các công ty cần phải nghiên cứu thị trường?

Mục đích của nghiên cứu thị trường

Mục đích của nghiên cứu thị trường không chỉ dừng lại ở câu chuyện đi tìm câu trả lời chính xác cho các vấn đề có thể phát sinh trong quá trình kinh doanh. Quá trình nghiên cứu thị trường đối với bất kỳ một doanh nghiệp nào cũng sẽ hướng tới các mục tiêu sau:

• Tìm hiểu nhu cầu thị trường: Nghiên cứu thị trường giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về nhu cầu và yêu cầu của khách hàng. Điều này cho phép họ cung cấp các sản phẩm và dịch vụ phù hợp với nhu cầu thị trường.
• Phân tích đối thủ cạnh tranh: Nghiên cứu thị trường giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về đối thủ cạnh tranh. Điều này giúp họ xây dựng chiến lược cạnh tranh để giành ưu thế trên thị trường.
• Định vị thương hiệu: Nghiên cứu thị trường giúp doanh nghiệp định vị thương hiệu của họ trong tâm trí khách hàng và trên thị trường. Điều này giúp họ xây dựng hình ảnh thương hiệu và thu hút khách hàng.
• Đưa ra quyết định chiến lược kinh doanh: Nghiên cứu thị trường cung cấp thông tin quan trọng để doanh nghiệp đưa ra các quyết định chiến lược, bao gồm phát triển sản phẩm mới, định giá sản phẩm, chọn kênh phân phối, chiến lược tiếp thị và quảng cáo.
• Đánh giá hiệu quả chiến lược kinh doanh: Nghiên cứu thị trường giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu quả của các chiến lược kinh doanh đã triển khai, từ đó họ có thể điều chỉnh, cải tiến hoặc thay đổi chiến lược để tối đa hóa lợi nhuận và cạnh tranh trên thị trường.

Ý nghĩa đối với các doanh nghiệp

Nghiên cứu thị trường đóng một vai trò cực kỳ quan trọng trong hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp. Việc hiểu rõ về thị trường mục tiêu, người tiêu dùng và đối thủ cạnh tranh giúp các doanh nghiệp đưa ra các quyết định chiến lược kinh doanh một cách chính xác hơn, từ đó tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh.

Nghiên cứu thị trường cung cấp thông tin quan trọng về nhu cầu, xu hướng và tình hình thị trường, giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về những yếu tố có ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của họ. Nó cũng giúp doanh nghiệp xác định vị trí của thương hiệu, xác định mục tiêu khách hàng và xây dựng các chiến lược tiếp thị phù hợp để thu hút khách hàng.

Quan trọng nhất, nghiên cứu thị trường giúp các doanh nghiệp tránh những rủi ro không cần thiết, giảm lãng phí nguồn lực tài chính và tăng cường vị thế cạnh tranh trên thị trường. Vì vậy, nghiên cứu thị trường không chỉ giúp các doanh nghiệp cạnh tranh trên thị trường, mà còn giúp họ phát triển và đạt được thành công bền vững trong tương lai.

3. Khi nào nên tiến hành nghiên cứu thị trường

Việc thực hiện nghiên cứu thị trường đòi hỏi về thời gian, công sức và nguồn lực. Doanh nghiệp nên bắt đầu triển khai quy trình nghiên cứu thị trường vào một trong 4 thời điểm dưới đây:

Trước khi bắt đầu một dự án bán hàng mới

Trước khi doanh nghiệp tiến hành triển khai một dự án đầu tư mới hoặc quyết định tham gia liên doanh, cần dành thời gian để nghiên cứu kỹ về tình hình thị trường, nhu cầu xã hội, cũng như các quy định và chính sách pháp luật liên quan. Đặc biệt, việc phải hiểu rõ về đối tác hoặc đối thủ cạnh tranh cũng cần chú trọng. 

Điều này bao gồm việc tìm hiểu về ưu điểm và nhược điểm của họ, giá cả, chiến lược tiếp thị, và hệ thống phân phối của đối thủ. Từ đó, thông tin nghiên cứu này giúp doanh nghiệp đưa ra các quyết định có căn cứ và chính xác.

Trước khi gia nhập hoặc tham gia thị trường mới

Trước khi chuẩn bị bước vào một thị trường mới, doanh nghiệp sẽ đối mặt với nhiều thách thức và sự mới mẻ, cùng với những rủi ro mà họ không thể dự đoán trước. Do đó, quá trình này đòi hỏi sự hiểu biết sâu rộng về tình hình kinh tế, nhu cầu thị trường, quy định pháp luật, đối thủ cũng như khách hàng mục tiêu. Việc tiến hành nghiên cứu thị trường sẽ giúp doanh nghiệp giảm thiểu các sai lầm không đáng có.

Trước khi phát triển và tung ra sản phẩm hay dịch vụ mới 

Trước khi tung sản phẩm ra thị trường, doanh nghiệp cần hiểu rõ thị trường và xác định khách hàng mục tiêu đúng. Việc này sẽ giúp doanh nghiệp xác định nhu cầu và mong muốn của khách hàng, từ đó cải thiện sản phẩm sao cho đáp ứng tốt nhất kỳ vọng của khách hàng.

Đối với các sản phẩm hữu hình, doanh nghiệp thường tổ chức các cuộc khảo sát thị trường để thu thập ý kiến của khách hàng. Các cuộc khảo sát này có thể được thực hiện dưới hình thức phỏng vấn nhóm, phỏng vấn cá nhân hoặc sử dụng bảng câu hỏi. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng có thể cho khách hàng sử dụng thử sản phẩm để đánh giá và cảm nhận.

Thông qua các cuộc khảo sát, doanh nghiệp sẽ có được những phản hồi hữu ích từ khách hàng. Bộ phận nghiên cứu và phát triển sẽ sử dụng những phản hồi này để cải tiến sản phẩm cho đến khi đạt được sự hài lòng của khách hàng mục tiêu. Việc nghiên cứu thị trường và cải tiến sản phẩm trước khi tung ra thị trường là vô cùng quan trọng. Nó giúp doanh nghiệp tăng cơ hội thành công của sản phẩm, dịch vụ trên thực tế.

4. Các phương pháp nghiên cứu thị trường hiệu quả

Quan sát hành vi khách hàng

Đây là phương pháp nghiên cứu thị trường đem lại cho doanh nghiệp góc nhìn trực quan và thực tế nhất, cho phép tạo lập tình huống giả định và thu thập thông tin phản hồi từ phía khách hàng. Do đó, doanh nghiệp sẽ có sự chuẩn bị tốt hơn các kịch bản thay vì phải dự đoán vấn đề thông qua dữ liệu thuần.

Nghiên cứu thị trường thông qua phỏng vấn trực tiếp

Phương pháp này thường được áp dụng ở các khu vực đông dân cư, với lượng lớn khách hàng. Mục tiêu chính của phương pháp phỏng vấn trực tiếp là PR sản phẩm, giúp tiếp cận người dùng một cách hiệu quả hơn. Tuy nhiên, cách tiếp cận này đòi hỏi nhiều công sức, thời gian và kinh phí.

Phỏng vấn nhóm và phỏng vấn sâu

Phương pháp thảo luận nhóm là hình thức nghiên cứu thị trường với sự tham gia của 6-10 đối tượng nghiên cứu. Các đối tượng này sẽ cùng nhau thảo luận để đưa ra ý kiến về sản phẩm, dịch vụ, concept hay chiến dịch marketing.

Phương pháp này có những ưu điểm sau:

• Ít tốn chi phí: Phương pháp này không cần sử dụng nhiều thiết bị hay nhân lực, do đó chi phí thực hiện tương đối thấp.
• Tạo ra hiệu quả nhanh: Các ý kiến được đưa ra trong quá trình thảo luận là kết quả của sự tương tác giữa các đối tượng nghiên cứu, do đó thường có tính khả thi cao.
• Dễ thực hiện: Phương pháp này không đòi hỏi kỹ năng chuyên môn cao, do đó dễ dàng thực hiện.
• Linh hoạt: Phương pháp này có thể được điều chỉnh linh hoạt dựa trên hành vi của nhóm nghiên cứu.

Nhìn chung, phương pháp thảo luận nhóm là một phương pháp nghiên cứu thị trường hiệu quả, phù hợp với các doanh nghiệp có ngân sách hạn chế và cần thu thập ý kiến nhanh chóng.

Nghiên cứu thị trường qua điện thoại

Phương pháp nghiên cứu thị trường này được cho là tốn ít chi phí nhất nhưng tỷ lệ nhận được phản hồi tích cực chỉ dao động khoảng từ 40 – 60%. Nói cách khác, việc khảo sát qua điện thoại thường gặp khó khăn trong quá trình thuyết phục người tham gia và càng khó khăn hơn để chuyển đổi họ thành người mua hàng.

Khảo sát qua email

Khảo sát khách hàng bằng Email là một trong những phương pháp nghiên cứu thị trường có hiệu quả rất lớn đối với các doanh nghiệp nhỏ, với ưu điểm là chi phí thấp nhưng có thể tiếp cận được với số lượng lớn khách hàng. Phương pháp này sẽ hiệu quả hơn nếu doanh nghiệp kinh doanh theo mô hình B2B.  

Nghiên cứu thị trường thông qua khảo sát trực tuyến

Khảo sát trực tuyến là một phương pháp nghiên cứu thị trường đơn giản và tiết kiệm chi phí. Phương pháp này có thể thu thập được những thông tin cần thiết về ý kiến và nhu cầu của khách hàng.

Tuy nhiên, khảo sát trực tuyến cũng có một số hạn chế như:

• Khó dự đoán phản hồi: Khảo sát trực tuyến thường thu hút một lượng lớn người tham gia, do đó khó dự đoán phản hồi của họ.
• Kết quả không đáng tin cậy: Khảo sát trực tuyến có thể dễ bị thao túng bởi những người tham gia không trung thực.

Thử nghiệm

Thử nghiệm là phương pháp nghiên cứu thị trường định tính, giúp doanh nghiệp thu thập dữ liệu từ thông tin khách hàng nói và ngôn ngữ cơ thể. Phương pháp này được thực hiện bằng cách tổ chức cuộc khảo sát tại một địa điểm cụ thể, nơi doanh nghiệp có thể kiểm soát được tình trạng.

Ưu điểm của phương pháp thử nghiệm là:

• Thu thập dữ liệu chính xác: Phương pháp này giúp doanh nghiệp kiểm soát được các yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả khảo sát, từ đó đảm bảo tính chính xác của kết quả.
• Thu thập dữ liệu đa chiều: Phương pháp này giúp doanh nghiệp thu thập dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm cả thông tin khách hàng nói và ngôn ngữ cơ thể.

Nhìn chung, thử nghiệm là một phương pháp nghiên cứu thị trường hiệu quả, phù hợp với việc thu thập thông tin về phản ứng của khách hàng đối với sản phẩm, dịch vụ hoặc chiến dịch marketing.

5. 7 bước quy trình nghiên cứu thị trường hiệu quả cho doanh nghiệp

Quá trình nghiên cứu thị trường diễn ra theo 7 bước cơ bản như sau:

Bước 1: Xác định mục tiêu nghiên cứu thị trường

Trong chiến lược nghiên cứu thị trường, doanh nghiệp cần xác định mục tiêu cụ thể một cách chính xác. Điều này đảm bảo rằng kết quả của cuộc nghiên cứu sẽ đạt được một cách hiệu quả và có chất lượng cao, tránh sai lệch so với kế hoạch ban đầu và dự đoán.

Bước 2: Thu thập thông tin

Có nhiều phương pháp mà mọi người có thể sử dụng để thu thập thông tin từ thị trường, bao gồm khảo sát, phỏng vấn trực tiếp, phân tích thông tin từ báo cáo thị trường, số liệu thống kê, thử nghiệm,… Doanh nghiệp sẽ chọn phương pháp phù hợp dựa vào mức độ nghiên cứu mà họ cần thực hiện.

Bước 3: Phân tích và đánh giá dữ liệu

Từ các ghi chú thu thập trong quá trình nghiên cứu thị trường, doanh nghiệp sẽ tổng hợp thành dữ liệu toàn diện và sau đó thực hiện phân tích và đánh giá các thông tin. Qua quá trình này, họ có thể nhận biết xu hướng, các yếu tố có tác động và đánh giá tình hình thị trường hiện tại. Chỉ sau đó, doanh nghiệp mới có thể xây dựng được phương án triển khai tiếp theo.

Bước 4: Xác định khách hàng tiềm năng

Ở bước tiếp theo trong quy trình nghiên cứu thị trường, người ta cần xác định các đặc điểm của nhóm khách hàng tiềm năng mà họ đang nhắm tới. Từ đó, có thể xây dựng các chiến lược kinh doanh phù hợp và mang lại kết quả tốt hơn.

Bước 5: Phân tích đối thủ cạnh tranh

Không chỉ việc thu thập thông tin về khách hàng, mọi người cần cũng tìm hiểu và đánh giá thông tin liên quan đến đối thủ cạnh tranh trực tiếp trên thị trường. Điều này cung cấp một cơ hội để phân tích điểm mạnh và điểm yếu của cả bản thân và đối thủ, từ đó xây dựng chiến lược cạnh tranh phù hợp hơn.

Bước 6: Dự đoán về thị trường trong tương lai

Dựa trên thông tin thu thập và sự đánh giá về xu hướng phát triển hiện tại của thị trường, mọi người có thể thực hiện dự đoán về tương lai phát triển của thị trường. Khi đó, bước tiếp theo là xây dựng chiến lược kinh doanh để đáp ứng được thị trường trong tương lai.

Bước 7: Tổng hợp kết quả

Đây là bước cuối cùng để hoàn thiện một nghiên cứu thị trường. Doanh nghiệp cần đảm bảo rằng tất cả thông tin và dữ liệu thu thập được đã được biểu đồ, đánh giá một cách khoa học, dễ hiểu và dễ theo dõi. Qua bước này, quá trình xác định xu hướng thị trường sẽ trở nên nhanh chóng và đơn giản hơn.

————————————-

Trên đây là tổng quan về nghiên cứu thị trường và một số vấn đề liên quan như loại hình thực hiện, các phương pháp và chi tiết quy trình thự hiện. Hy vọng với bài viết này, doanh nghiệp bạn đã có thêm nhiều thông tin giá trị, giúp ích cho quá trình nghiên cứu thị trường trước khi dự án kinh doanh của doanh nghiệp được triển khai. Chúc bạn thành công!